Page 75 - Hóa phân tích

Sai số thô hay còn gọi là giá trị bất thường là những giá trị thu được thường

rất cao hoặc rất thấp so với giá trị trung bình. Giá trị bất thường dẫn đến kết quả thu

được sai khác nhiều so với tất cả các số liệu lặp lại của tập số liệu.

Giá trị bất thường do những nguyên nhân bất thường gây ra trong quá trình

phân tích gây nên. Do đó, trước khi xử lý số liệu cần loại trừ giá trị bất thường.

Có 3 cách để xác định giá trị bất thường:

Cách 1: Quan sát một cách khách quan để tìm nguyên nhân gây ra giá trị bất

thường là loại giá trị bất thường

Cách 2: Giữ lại kết quả thực nghiệm khi đã tối thiểu hóa ảnh hưởng của các yếu tố

khách quan và chủ quan bằng cách dùng giá trị trung vị.

Cách 3: Sử dụng chuẩn thống kê để loại bỏ số liệu bất thường. Người ta thường

dùng chuẩn Dixon.

Nguyên tắc: Sắp xếp các số liệu thu được theo chiều tăng hoặc giảm dần và

dùng Q – tets đánh giá kết quả nghi ngờ khác xa bao nhiêu so với số còn lại trong

tập số liệu.

Tính giá trị Q theo biểu thức và so sánh với giá trị Q chuẩn trong bảng 3.1

X  X

1
n
Q = X max  X n min
(1.3)
Trong đó X n là giá trị nghi ngờ

X n-1 là giá trị lân cận cạnh X n
X max và X min tương ứng với giá trị lớn nhất và nhỏ nhất

So sánh Q tính và Q chuẩn (P và n). Giá trị nghi ngờ sẽ là giá trị bất thường nếu Q tính >
Q chuẩn.

65