Page 279 - Hóa phân tích

Với trường hợp của các ion kim loại nặng thì phải cho chúng tác dụng với

một thuốc thử R trong những điều kiện phù hợp để tạo ra hợp chất phức có phổ UV

– VIS nhạy. Vì vậy phản ứng tạo ra hợp chất phức là một điều kiện rất quan trọng

quyết định kết quả của phép đo xác định kim loại.

Các thuốc thử hữu cơ dùng cho phân tích rất đa dạng, song được chia thành 5

nhóm chính dựa theo cấu trúc phân tử và tính chất của phức chất của nó. Cụ thể là:

+ Nhóm các thuốc thử thường: Nhóm chất này thường là các hợp chất acid

hay base hữu cơ yếu, trong mạch phân tử chỉ có các liên kết của các nguyên tử

carbon, gồm các liên kết xicma và pi. Nhóm này không đặc trưng và thường kém

nhạy, hệ số  < 3000 và ít được dùng.

+ Nhóm các thuốc thử Chelat (vòng càng): Nhóm hợp chất này trong phân tử

ngoài mạch carbon còn có thêm các liên kết loại: = NH, -NH 2, - N-OH, -C=O, -

NH 2-COOH, -PO 3H...Nhóm chất này thường tạo ra các phức vòng càng với ion

kim loại hóa trị 2, 3 và 4. Đôi electron còn tự do chưa liên kết của dị tố, như N

thường phối trí với ion kim loại. Chủ yếu là các ion kim loại nặng. Đây là loại

thuốc thử khá nhạy trong phép đo phổ UV – VIS.

+ Nhóm thuốc thử có mạch diazo: Nhóm loại này ngoài mạch carbon có các

liên kết xicma và liên kết pi, còn có thêm các mạch liên kết diazo (-N=N-) trong đó

nguyên tử N có thể còn 1 đôi electron hóa trị chưa tham gia liên kết, sẵn sàng phối
trí với ion kim loại khi tạo phức. Các nhóm diazo này thường là các mạch: -N=N-,

R-N=N-, R 1-N=N-R 2, R-C=C-N=NH...(Trong đó R, R 1, R 2 là các nhân vòng thơm
đơn hay đa vòng. Ví dụ như thuốc thử Arsenazo I và III, PAR, PAN...Các thuốc

thử loại này có độ nhạy phổ UV – VIS rất cao, nhưng các hợp chất phức thường
kém bền nhiệt và dễ bị phân hủy, dễ bị oxy hóa.

+ Nhóm các hợp chất Oxim và 8-Hydroquinolin: Họ thuốc thử này có độ

nhạy bình thường, ít đặc trưng và không chọn lọc.

269