Page 77 - Giáo trình môn học sức khỏe môi trường dịch tễ

bất thường mà chưa hoặc hiếm khi được ghi nhận trong y văn. Để tìm hiểu sâu

về những ca bệnh lạ này, nhà nghiên cứu thường phải khai thác thông tin một

cách chi tiết và tỉ mỉ về tiền sử mắc bệnh, tình trạng bệnh cũng như những yếu

tố liên quan đến môi trường sống và làm việc, hành vi/ lối sống… của người

bệnh. Từ đó, cán bộ y tế có thể xây dựng được một bản báo cáo ca bệnh chi tiết

về người bệnh. Giả thuyết về mối quan hệ nhân quả giữa yếu tố nghi ngờ và

bệnh có thể được đưa ra từ loại thiết kế nghiên cứu này tuy không mạnh song nó

cũng có đóng góp quan trọng trong việc tìm hiểu về mối quan hệ nhân - quả từ

những nghiên cứu tiếp theo trên cùng bệnh/ hiện tượng y học đó.

Nghiên cứu mô tả trường hợp bệnh có ưu điểm là giúp cung cấp thông tin

về một hiện tượng y học bất thường như là bước đầu cho việc xác định các bệnh

mới hay ảnh hưởng của việc dùng một số thuốc đặc biệt. Thiết kế nghiên cứu này

rất có ích cho việc hình thành giả thuyết về mối quan hệ nhân - quả giữa yếu tố

nghi ngờ và bệnh. Ngoài ra, các báo cáo ca bệnh là nguyên liệu cho mô tả chùm

bệnh/ báo cáo đợt bệnh.

Tuy nhiên, nghiên cứu mô tảtrường hợp bệnh có hạn chế ở chỗ nó không có

khả năng kiểm tra được sự có mặt của một kết hợp thống kê. Mặt khác, giả

thuyết về mối quan hệ nhân - quả giữa yếu tố nghi ngờ và bệnh được hình thành

từ nghiên cứu trường hợp bệnh có độ tin cậy hạn chế do dựa trên dữ liệu từ các

ca bệnh đơn lẻ.

Tương tự nghiên cứu mô tả trường hợp bệnh, nghiên cứu mô tả chùm bệnh

cũng thường được sử dụng trong nghiên cứu những căn bệnh lạ hoặc hiện tượng

y học bất thường. Trong mô tả chùm bệnh, nhà nghiên cứu phải tập hợp các Mô

tả ca bệnh/ Báo cáo ca bệnh của những trường hợp cùng mắc một bệnh lạ hay

hiện tượng y học bất thường nào đó nhằm tìm ra đặc trưng chung nhất của

những ca bệnh này, qua đó hình thành giả thuyết về mối quan hệ nhân-quả giữa

yếu tố nghi ngờ và bệnh.

Tháng 5 năm 1981, 5 trường hợp viêm phổi do pneummocystis carinii đã

được báo cáo ở Los Angeles. Sự xuất hiện của đợt bệnh này là hoàn toàn bất

73