Page 117 - Giáo trình môn học sức khỏe môi trường dịch tễ

* Tác nhân sinh học

Virus sinh ung thư:

- Virus Epstein - Barr gây ra ung thư vòm họng, loại virus đầu tiên thấy có

mặt ở bệnh ung thư hàm dưới của trẻ em vùng Uganda (loại bệnh này do

Esptein và Barr phân lập nên mang tên đó). Về sau, người ta còn phân lập

được virus này ở trong các khối ung thư vòm mũi họng, bệnh có nhiều ở các

nước ven Thái Bình Dương, đặc biệt ở Quảng Đông, Trung Quốc và một số

nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Ở nhiều bệnh nhân ung thư vòm

còn thấy kháng thể chống lạ kháng nguyên của virus Epstein - Barr. Tuy

nhiên, người ta chưa khẳng định vai trò gây bệnh trực tiếp của virus này đối

với ung thư vòm họng. Trong dân chúng tỷ lệ nhiễm loại virus này tương đối

cao nhưng số trường hợp ung thư vòm họng không phải là nhiều.

- Loại thứ hai là virus viêm gan B gây ung thư gan nguyên phát hay gặp ở

châu Phi và châu Á, trong đó có Việt Nam. Virus này thâm nhập cơ thế gây

viêm gan cấp, kể cả nhiều trường hợp thoáng qua. Tiếp theo là một thời kỳ

dài viêm gan mạn tiến triển không có triệu chứng. Tổn thương này qua một

thời gian dài sẽ dẫn đến 2 biến chứng quan trọng, đó là xơ gan và ung thư

gan. Việc khẳng định virus viêm gan B gây ung thư gan giữ vai trò rất quan

trọng cho hướng phòng bệnh là tiêm chủng phòng viêm gan B.

- Loại thứ 3 là virus gây u nhú (Human Popilloma HPV):

+ Gây ung thư cổ tử cung, virus này lây truyền theo đường tinh dục chủ yếu.

+ Retrovirus Human T-Cell Leukenmia/ Lymphoma (HTLV-10).

+ HTLV-1 gây bạch cầu cấp và HTLV-1 có thể cũng là tác nhân liên

quan đến tế bào lympho T của da.

Ký sinh trùng và vi trùng có liên quan đến ung thư

Sán Schistosoma, loại sán này thường có mặt với ung thư bàng quang và

một số ít ung thư niệu quản ở những người Ả Rập vùng Trung Đông, kể cả người

Ả Rập di cư. Cơ chế sinh ung thư của loại sán này chưa được giải thích rõ.

113