Page 69 - Giáo trình môn học vi sinh vật học

kháng nguyên tốt và có thể sản xuất thành vacxin; Có độc lực rất cao (cao hơn nội độc

tố), do cả vi khuẩn Gram dương (bạch hầu, uốn ván, hoại thư) và VK Gram âm tạo ra (tả,

ETEC của E.coli).

Tính chất Nội độc tố Ngoại độc tố
Định nghĩa Vách VK Gram âm VK tiết ra môi trường

Độc tính ít độc hơn rất độc

Bán chất hoá học LPS (lipopolisaccarit) Protein (bị huỷ bởi nhiệt độ cao

và protease)

Tính KN Yếu Mạnh

Bào chế thành vacxin Không được Tốt

Từ các VK Gram âm Gram dương và âm
Bảng : So sánh nội và ngoại độc tố của vi khuẩn

3.4. Một số enzym ngoại bào

Một số enzym có liên quan đến khả năng gây bệnh. Nhưng bản thân chúng rất ít

độc tính. Vai trò gây bệnh được biết rõ với Hyaluronidase, còn các loại khác chưa được

chứng minh đầy đủ.
- Hyaluronidase: enzym này được coi là yếu tố xâm nhập. Nó phân hủy acid

hyaluronic của tổ chức liên kết để cho vi khuẩn xâm nhập. Nhiều VK Gram (+) sản xuất

enzym này. Với VK hoại thư (C. perfringens) khi dùng kháng thể chống enzym này thì

nó không thể lan rộng được.

- Coagulase: enzym này có ở tụ cầu vàng và một số VK khác. Nó hoạt hóa plasma
của máu biến thành fibrin lắng đọng xung quanh VK và những nơi tổn thương do vi

khuẩn gây ra. Nhờ vậy đã ngăn cản được sự thực bào và tác dụng của kháng thể, và

kháng sinh.

- Fibrinolyzin (còn gọi streptokinase): Tụ cầu vàng và liên cầu có sản xuất enzym

này. Nó hoạt hóa plasminogen thành plasmin dẫn tới làm tan tơ huyết. Do vậy đã làm
tăng sự lan tràn của VK.

- Hemolyzin: nhiều VK Gram dương và âm có enzym này. ở VK Gram âm,

plasmit mang thông tin di truyền cho enzym này. Nó có ý nghĩa trong chẩn đoán VSV.

69