Page 62 - Giáo trình môn học vi sinh vật học

- Polipeptit, như vỏ của các vi khuẩn than, dich hạch. Các polipeptit này được tổng

hợp từ các acid amin dang D.

- Polisaccarit là vỏ của các vi khuẩn còn lại. Nhưng rát khác nhau trong thành

phần cấu tạo và cấu trúc. Chúng thương là heteropolysaccarit được tổng hợp từ acid
uronic vơi các đường khác (D glucose, D galactose, D mantose...). Chúng có thể có

nhánh hoặc không nhánh.

Vỏ của vi khuẩn được tổng hợp tư bào tương tế bào.

Do bản chất hoá học trên nên vỏ cúa vi khuẩn gây miễn dịch không mạnh, nhưng

khi gắn với tế bào vi khuẩn, thì vỏ vẫn gây được miễn dịch. Kháng nguyên vỏ được dùng
trong phân loại một số vi khuẩn, như định typ phế cầu, phân loại não mô cầu hoặc

Salmonella...

Khi vỏ bị kết hợp bởi các kháng thể thì sẽ hình thành phản ứng phình vỏ

(Quellung) và người ta có thể quan sát bằng phương pháp nhuộm mực tầu. Đây là

phương pháp quan sát vỏ.
2.5. Kháng nguyên lông (kháng nguyên H)

Nhiều trực khuẩn có lông,như các trực khuẩn đường ruột (trừ Shigella), phẩy

khuẩn tả, Helobacter, trực khuẩn mủ xanh...

Lông mọc từ nguyên sinh chất, chui qua vách tế bào bằng thể cơ bản, sau đó chui

qua móc. Các sợi lông (filament) dài 15-25 m và đường kính khoảng 15 nm.
Sợi lông được tạo thành bởi các protein sợi (flagellin). Các flagellin được tổng hợp tờ

các acid amin dạng D (dạng ít gặp trong tự nhiên).Do đó việc sử lý kháng nguyên của các

tế bào miễn dịch không thuận lợi và đáp ứng kháng thể không mạnh.

Khi các sợi lông bị kết hợp bởi các kháng thể đặc hiệu, lông sẽ bị bất động, vi

khuẩn không thể di chuyển được. Kháng nguyên lông cũng được dùng để phân loại một
số vi khuẩn, như Salmonella.

3. Các thành phần kháng nguyên của virus

Ngoài kháng nguyên của hạt virus, một số loại virus cũng có kháng nguyên hòa

tan (là các enzym cấu trúc hoặc các thành phần cấu tạo được tổng hợp thừa) nhưng ít có

62