Page 45 - Giáo trình môn học vi sinh vật học

ĐẠI CƢƠNG VIRUS VÀ PHAGE

MỤC TIÊU HỌC TẬP

1. Trình bày được các đặc điểm của virus về hình thể, cấu trúc và sự khác nhau giữa virus

và vi khuẩn.

2. Trình bày được các giai đoạn nhân lên của virus và các hậu quả của sự tương tác virus
và tế bào.

3. Trình bày được các phương pháp chẩn đoán virus học và nguyên tắc phòng chữa bệnh

do virus.

4. Trình bày được đặc điểm, phân loại và ứng dụng của phage.

Virus được phát hiện năm 1904 bởi nhà thực vật học người Nga Dimitri

Ivanopski tìm ra mầm bệnh gây đốm lá thuốc lá và qua được lọc vi khuẩn. Đó là virus

gây đốm lá thuốc.

-6
Virus là những vi sinh vật bé nhất, đường kính từ 20-300 nm;1nm = 10 mm cấu
trúc gồm lõi ADN hoặc ARN, vỏ protein (capsid) bao ngoài lõi. Một số virus còn gồm vỏ
envelope bao bên ngoài capsid và một vài enzym cấu trúc nằm trong lõi. Virus chỉ có thể

nhân lên theo cấp số nhân bên trong tế bào cảm thụ để tạo ra được nhiều hạt virus mới

giống hạt virus ban đầu. Đây là đặc điểm gây nhiễm của virus.

Nếu so sánh virus với vi khuẩn chúng ta thấy có một số khác biệt cơ bản là vi

khuẩn hai loại acid nucleic (ADN và ARN), còn virus chỉ có một trong hai loại này; Vi
khuẩn sinh sản theo kiểu song phân còn virus sinh sản theo cấp số nhân (từ một nhân lên

gấp nhiều lần). Ngoài hai khác biệt cơ bản trên, vi khuẩn và virus còn có nhiều điểm khác

nhau, nhưng những khác biệt này không mang tính tuyệt đối.

1. Hình thể và cấu trúc của virus

Virus thường có dạng hình cầu, một số có hình trụ, hoặc hỗn hợp hai hình trên.
Kích thước rất thay đổi giữa các loại virus, đường kính từ 20nm đến 300nm.

1.1. Acid nucleic

45