Page 152 - Giáo trình môn học thực hành vi sinh

khuẩn ra mạnh nên hiệu quả kém hơn. Cồn không diệt được nha bào. Tác dụng diệt

virus có nhiều ý kiến khác nhau.

Cồn thường được dùng để khử trùng da, nhất là khử trùng bàn tay trong phẫu

thuật và lau những bề mặt các chất rắn khi làm vệ sinh. Ưu điểm là thời gian tác dụng
nhanh, đơn giản, tiện lợi, có khả năng thấm vào da kể cả lỗ chân lông và tuyến mồ

hôi, nhưng nhược điểm là bay hơi và dễ cháy.

2.2.2 Phenol và dẫn xuất của nó

ở nồng độ 0,5-4%, dung dịch phenol có thể tiêu diệt được vi khuẩn nhưng không diệt

được nha bào và virus. Phenol có thể "ăn" da, niêm mạc và còn có thể gây độc thần kinh.
Người ta dùng chỉ số phenol để đánh giá tác dụng sát khuẩn của một hóa chất.

Chỉ số phenol là tỷ số giữa nồng độ phenol thấp nhất và nồng độ chất sát khuẩn thấp

nhất cùng có tác dụng như nhau lên một loài vi khuẩn trong một thời gian nhất định.

2.2.3. Nhóm halogen

Tác dụng khử khuẩn do phản ứng oxy hóa và halogen hóa các chất hữu cơ. Phản
ứng oxy hóa xảy ra nhanh và không quay trở lại được, còn halogen hóa thì chậm hơn

và không mạnh bằng. Những phản ứng này xảy ra với nhiều chất hữu cơ khác nhau,

do đó sẽ làm giảm hoạt tính khử trùng trong những dung dịch có nhiều chất bẩn hữu

cơ hay các chất oxy hóa và halogen hóa khác, nhất là amoniac. Halogen có phổ tác

dụng rộng và thời gian tác dụng ngắn.
+ Clo: được sử dụng nhiều ở cả dạng khí nguyên chất và dạng hợp chất hữu cơ

hay vô cơ. Clo dùng để thanh trùng nước ăn (nồng độ 0,1 - 0,3 mg/l, nước bể bơi 0,5 mg/l).

+ Chlorua canxi thường được sử dụng nhất để khử trùng chất nôn, chất thải và

dụng cụ thô (pha 1/15 với nước) hoặc rắc hố xí.

+ Chloramin tinh khiết pha loãng 1% có khả năng khử trùng bàn tay trong 5 phút
tác dụng, cho dụng cụ phải 20 phút. Khử trùng đồ vải và tẩy uế dùng dung dịch 1,5 -

2,5% trong thời gian 2-12 giờ. Chloramin thô được dùng để tẩy uế như chlorua canxi.

+ Iốt: dung dịch iốt và cồn iốt (7% I, 3% KI, 90% cồn) được sử dụng nhiều để

khử trùng da.

Nhược điểm của halogen là phản ứng không đặc hiệu xảy ra rất nhanh với nhiều
chất hữu cơ khác nhau và khí clo còn có tính độc; có thể có người bị dị ứng với iod.

2.2.4. Muối kim loại nặng

152