Page 21 - Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng

Các định nghĩa đang được sử dụng hiện nay

Có nhiều định nghĩa khác nhau về khuyết tật, dựa trên những bối cảnh khác nhau đã
được nêu trên đây. Hầu hết các định nghĩa gần đây về khuyết tật bắt nguồn từ:
• Phân loại quốc tế về Chức năng, Giảm khả năng và Sức khỏe (ICF) cho rằng khuyết

tật là “một khái niệm bao trùm cho sự khiếm khuyết, sự hạn chế hoạt động và tham
gia” (2), kết quả từ sự tương tác giữa một người với điều kiện sức khỏe của mình và
những yếu tố môi trường (ví dụ: môi trường thể chất, những thái độ), và những yếu
tố của cá nhân người đó (ví dụ: độ tuổi hoặc giới tính).
• Công ước về Quyền của Người khuyết tật định nghĩa rằng khuyết tật là một khái niệm
có tính phát triển và là những kết quả từ sự tương tác của những người có khiếm
khuyết với những rào cản trong thái độ và môi trường đã gây cản trở sự tham gia đầy
đủ và hiệu quả của họ trong xã hội dựa trên nền tảng bình đẳng với những người
khác” (1).

Những trải nghiệm về khuyết tật cũng rất khác nhau. Có rất nhiều loại khiếm khuyết
và con người phải chịu tác động theo nhiều cách khác nhau. Một vài người chỉ có một
dạng khiếm khuyết, trong lúc những người khác chịu đa tật; một số người khuyết tật
bẩm sinh, trong khi những người khác có thể mắc khuyết tật trong quá trình sống của
họ. Ví dụ, một đứa trẻ sinh ra bị mắc bệnh bẩm sinh như bại não, một người lính trẻ bị
mất chân do bom mìn, một người phụ nữ trung niên bị đái tháo đường và bị mù, một
người già bị mắc chứng tâm thần phân liệt, tất cả đều được xem là người khuyết tật.
Công ước về Quyền của Người khuyết tật mô tả người khuyết tật là “những người mang
sự khiếm khuyết về thể chất, tinh thần, trí tuệ hoặc giác quan trong thời gian dài…” (1).

Xu hướng toàn cầu

Trên toàn cầu, những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra khuyết tật bao gồm: các bệnh
kinh niên (ví dụ tiểu đường, tim mạch và ung thư); thương tật (ví dụ: tai nạn giao thông,
xung đột, té ngã, và bom mìn); những vấn đề về sức khỏe tâm thần; các dị tật bẩm sinh;
suy dinh dưỡng; HIV/AIDS và các bệnh truyền nhiễm khác (3). Rất khó ước tính chính
xác số lượng người khuyết tật trên toàn thế giới, tuy nhiên số lượng này hiện tăng lên
do những yếu tố như phát triển dân số, sự gia tăng các bệnh mãn tính, độ tuổi của dân
số, và tiến bộ của y học trong bảo vệ và kéo dài cuộc sống (3). Nhiều nước có thu nhập
thấp và trung bình đang phải đối mặt với gánh nặng gấp đôi, ví dụ: họ cần chú tâm đến
những vấn đề truyền thống như các bệnh liên quan đến suy dinh dưỡng và lây nhiễm
và những vấn đề mới ví dụ như tình trạng da tăng bệnh mãn tính.

giới tHiệu 15