Page 48 - Giải phẫu chức năng hệ vận động + hệ thần kinh

Khớp không vững cho thấy tầm hoạt động khớp quá độ, cử động bất thương, mat
khả năng nâng đỡ trọng lượng cơ thể và bị khuỵu xuống bất thình lình
Dáng đi do đau mang đặc tính là tránh chịu sức nặng trên chân đau và bước
ngắn. Nếu có tổn thương ở cột sôhg, mẫu dáng đi là đi chậm và cơ thê đôi xứng;
tránh chạm gót mạnh cả hai chân; các bước chân đểu ngăn đê làm giảm giai đoạn
chịu sức nặng. Nếu bị đau vùng thắt lưng, người ta thấy vùng thắt lưng bị cứng đè
bảo vệ các cơ lưng, độ ưỡn vùng thắt lưng bị giảm hay biên mất. Nêu bị tôn thương
một bên —ví dụ, chèn ép rề thần kinh do thoát vị đĩa đệm —bệnh nhân thường làm

giảm đau bàng cách nghiêng người sang bên lành. Người ta còn quan sát thấy
bệnh nhân đi với bước chán ngắn và tránh thì chạm gót. Bệnh nhân bị đau khớp
hông sẽ hạn chê áp lực cơ học lên khốp bằng cách chuyển trọng tâm qua khớp
lành. Vì thế, trong suốt giai đoạn chông, ta thấy vai bên đau hạ thấp và vai phía
bên lành hơi nâng lên và một sự trượt của thân trên chân chông. Trong giai đoạn
đu, đặc biệt nếu chân đau nhiều, chân sẽ gặp nhẹ và xoay ngoài đê thư giãn bao
khớp và dây chằng. Hạn chê thì chạm gót đê tránh va chạm. Khi gỏi bị đau thì
thường gập nhẹ, đặc biệt khi đau nhiều, để làm giảm sức căng. Đôi khi bệnh nhân
đi trên mũi bàn chân. Tối thiểu thì bệnh nhân tránh thì chạm gót.
2. M au d án g đi c ủ a tô n th ư ơ n g th ầ n k in h tru n g ư ơng
Mẫu dáng đi thường gặp nhất là bệnh nhân bị đột quỵ gây liệt nửa người. Hầu
hết bệnh nhân di chuyển vối mẫu đồng vận duỗi (extensor synergies). Đồng vận
duỗi bao gồm duỗi và xoay trong khớp hông, duỗi gối, gập lòng bàn chân và ngón
chân và nghiêng trong bàn chân. Bệnh nhân có thể đi lại được nếu không có kết
hợp thêm mất cảm giác trầm trọng, đặc biệt là cảm giác vị trí khớp, quên mất nửa
thân bên liệt, hay có khó khăn về thăng bằng. Trong mẫu dáng đi này, chạm gót
thường khòng có và thay vào đó là chạm mũi bàn chân. Trong những trường hợp
trầm trọng, bệnh nhân chỉ bước tối ngang chân trụ chứ không thể bước quá để tạo
thành bưâc tiếp theo. Vâi lý do này, thì đẩy tỏi cũng không có. Trong giai đoạn đu,
chân liệt quét vòng và đôi khi phối hợp với hông đẩy ra trước. Thêm vào đó, chân
duy trì tình trạng co cứng duôi nên không gập gối trong giai đoạn chông. Do vậy,
hông và trọng tâm nâng nên rất cao. ở chi trên, tay ở vị thế khép và xoay trong
khớp vai, gập ở khuỷu, cô tay và các ngón.
Dang đi thăt thêu (ataxic gait) xuất hiện khi tôn thương tiểu não và biểu thị
động tác sai tầm đặc hiệu (typical dysmetria) và mất điều hợp. Sự lảo đảo và cử
đọng khong uyen chuyen được bù trừ băng dáng đi dang rộng chân (wid&—base gait).
Bẹnh cua nhân đáy não như bệnh P arkinson tạo ra dáng đi đẩy (festinating
or piopulsive gait). Đieu có thê nhận thây là cánh tay không đung đua và bưóc
chan nhanh nho VỚI sự gia tảng tôc độ giông như bệnh nhân đang chạy đua với
chính trọng tâm của họ. Cuôi cùng bệnh nhân có thể bị ngã. Họ không thể ngừng
hay đôì hướng đột ngột mà không có nguy cơ té ngã

46