Page 186 - Giải phẫu chức năng hệ vận động + hệ thần kinh

Các dầy thần kinh sọ não còn lại là các dây hỗn hợp. Dây thần kinh tam thoa
(V) phụ trách vận động các cơ nhai và là dây cảm giác chính ỏ đầu. Nó nhận cảm
giác da ồ vùng mặt và các phần sâu của mặt là ổ mắt, ổ mũi và ổ miệng. Dây này
gồm có ba dây là dây thần kinh mắt và dây thần kinh hàm trên hoàn toàn là cảm
giác, chỉ có dây thần kinh hàm dưới là dây hỗn hợp thật sự. Dây này còn mang các
sợi vận động thực vật của dây VII, VIII và IX. Dây thần kinh mặt (VII) vận động
các cơ bám da ỏ mặt và cổ, phụ trách vị giác của hai phần ba trước của lưõi. Dây
thần kinh thiệt-hầu (IX) vận động các cơ hầu (họng) và một vài cơ lư3i, nhận cảm
giác ở hầu và vị giác ở một phần ba sau của lưỡi. Cảm giác một phần ba sau của
lưỡi cũng do dây này tiếp nhận trong khi cảm giác hai phần ba trưốc của lưỡi lại
do dây thần kinh hàm dưối chi phối. Cuối cùng là dây thần kinh phế-vị (X). Đây là
một dây thần kinh hỗn hợp thuộc hệ phó giao cảm. Nó phân nhánh cảm giác cho
da ỏ mặt sau vành tai và một phần ống tai ngoài, cho niêm mạc của thanh hầu và
thanh quản. Sau khi tách ra dây thần kinh quặt ngược để vận động các cơ thanh
quản, dây phế-vị chỉ còn lại các sợi phó giao cảm với một khu vực và tác dụng sinh
lý rộng rãi. Ngoài dây thần kinh phế vị, hệ phó giao cảm còn mượn đường đi của
các dây thần kinh sọ não khác là dây thần kinh vận nhãn chung, dây thần kinh
mặt và dây thần kinh thiệt-hầu.
Bảng tóm tắt các dây thần kinh sọ
Tên Loai Phân bố Ghi chú
Khứu giác 1 Giác quan Niêm mạc mũi 15->20 dây thân kinh nhỏ ở mỗi
bên
Thi qiác II Giác quan Võng mac mắt Là môt phẩn của não bô
Vàn nhãn chung Vận động Cơ của nhãn cầu Cung cấp sợi phó giao cảm cho
III các cơ trơn ở mắt
Cảm đônq IV Vân đông Cơ chéo trên (to) nhãn cầu
Tam thoa V Hỗn hợp Cảm giác ở mặt và các cấu
tạo bên trong
Vân đônq các cơ nhai
Vân nhân ngoài Vận động Cơ thẳng ngoài nhãn cầu
VÍ
Mặt VII Hôn hợp Cơ nét mặt Vận động chủ yếu
Phó giao cảm của tuyến nước bọt
Vi giác phần trưốc lưỡi
Thăng bằng-thính Giác quan Hạch Corti ở ốc tai: thính Hai dây hoàn toàn riêng biệt
giác VIII giàc
Hạch Scarpa ở tiền đình:
thănp bằng
Thiệt-hầu IX Hôn hợp Cảm giác của hầu và lưỡi Cảm giác chủ yếu
Vận động các cơ hầu Vị giác phần sau lưỡi
Cho vài sợi phó giao cảm đến
tuyến nưốc bot
Phế vị X Hổn hợp Vận động cơ hầu và cơ Phó giao cảm vùng cổ, ngực và
thanh quản bunq
Gai XI Vân đôna Cơ thanq và cơ ức-đòn-chũm Kết hơp cùa rễ tủy sốnq và não
Ha thiêt XII Vận động Cơ lưỡi

185