Page 17 - Giải phẫu chức năng hệ vận động + hệ thần kinh

III. c ơ BẮP HỌC (myology)
Khả nâng co rút ỏ một mức độ nào đấy là đặc tính của tê bào ỏ tất cả các loại
tố chức. Nhưng về mặt này, tổ chức cơ được phân biệt bởi tính hoạt động đặc biệt.
Vì thế, trong tất cả các loại chuyên động mà người ta quan sát dược trong thê giới
động vật —như chuyển động dạng amip, chuyên động rung và chuyên động bàng

cơ - thì chuyển động bàng cơ là loại biệt hoá nhất.
Các cơ có ý nghĩa quan trọng nhất trong hoạt động sống của cơ thê. Chúng có
ảnh hưỏng trên tất cả các hệ thống và cấu tạo. Sự chuyến động của bộ xương và sự
di chuyển chủ động của cơ thế trong không gian được thực hiện do kết quả của sự
co cd, gây ra bởi những xung động từ hệ thần kinh truyền tới. Được điều hòa bởi hộ
thần kinh trung ương, hoạt động của cơ bảo đảm khả năng làm những dộng tác da
dạng nhất: thở, nhai, đổi nét mặt, lao động, thể thao... Chính sự duy trì tư thế

thảng đứng của cơ thế’ trong không gian —tư thế đứng thắng —rất đặc trưng cho
con người cũng không the thiếu sự tham gia của các cơ, vì ràng chỉ có các cơ mối có
thể bảo đảm giữ những xương này ở trạng thái bất động so với các xương khác
trong tư thế thẳng đứng của toàn cơ thể.
Các cơ là những cơ quan cùng vối hệ thần kinh họp lại thành một thê không
tách rời được. Trong các cơ có những đầu tận cùng của các dây thần kinh vận động
mang những xung động từ hệ thần kinh trung ương tới gây hưng phấn và co cơ. Sô
lượng sợi cơ được một tê bào thần kinh vận động chi phối họp lại vối nhau tạo
thành đơn vị vãn dộng (motor unit). Các cơ cũng còn nhận những xung động từ
hệ thần kinh đê điều hòa trưởng lực của chúng. Trong cơ còn có những đầu tận
cùng cảm giác thu nhận ở đây và dẫn truyền từ cơ đi những kích thích về cảm giác
như nhiệt độ, đau và cả những kích thích phụ thuộc vào trạng thái của cơ vào mức
độ mệt mỏi của nó vào điều kiện nuôi dưỡng... Những kích thích xuất hiện tùy
thuộc vào mức độ căng của cơ vào mức độ co hay giãn của nó họp thành một nhóm
đặc biệt của những kích thích này và được gọi là kích thích bản thể (proprioceptive
stimulation). Vai trò của những kích thích được thu nhận trong cơ bởi những đầu
tận cùng thần kinh cảm giác là rất lớn. Nhờ có chúng mà thực hiện được khả năng
làm những động tác phối hợp, hiệp đồng giữa các nhóm cơ riêng biệt thông qua hộ
thần kinh. Sự thu nhận những kích thích này cho phép ta có cảm giác về vị trí của
những phân đoạn này của cơ thể so với những phân đoạn khác, nó cũng giúp ta
định hướng được trong không gian.
1. T ên c ủ a cơ

Đe gọi tên các cơ người ta chấp nhận sử dụng cả một loạt dấu hiệu:
1.1. Goi tên theo hình thê ngoài của chúng', cơ đenta. cơ trám, cơ vuông cd
thang...

15