Page 7 - Giáo trình môn học Y học hạt nhân xạ trị

–
Thực chất trong phân rã β còn sinh ra một hạt sơ cấp (gọi là hạt phản
notrino).
Ví dụ: Hạt nhân cácbon C14 phóng xạ và biến đổi thành hạt nhân nitơ
N14 theo phương trình sau:

+
* Phóng xạ β :
+ 0
Tia β thực chất là dòng các electron dương e +1
+
Phương trình phân rã β có dạng:

Thực chất trong phân rã β còn sinh ra một hạt sơ cấp (goi là hạt notrino).
+
Ví dụ: Hạt nhân phôt-pho P30 phóng xạ và biến đổi thành hạt nhân silic
Si 30 theo phương trình sau:

Chú ý: Các hạt notrino và phản notrino là những hạt không mang điện, có khối
lượng bằng 0 và chuyển động với tốc độ xấp xỉ tốc độ ánh sáng.
c) Phóng xạ γ:
- Hạt nhân con Y sau phóng xạ , , có thể ở trạng thái kích thích. Hạt
nhân này sau đó sẽ trở về trạng thái bình thường và phát ra phôtôn có năng lượng
cao. Các phôtôn này được gọi là tia gamma.
- Không có biến đổi hạt nhân trong phóng xạ .
- Vì hạt phóng xạ trong phóng xạ là phô tôn (không có điện tích và không
có khối lượng nghỉ) nên ta ký hiệu hạt gamma là
Như vậy tia γ là sóng điện từ có bước sóng cực ngắn, cũng là hạt phôtôn có
–
+
năng lượng cao, thường đi kèm trong các phóng xạ β và β
Tia γ có khả năng xuyên thấu lớn hơn nhiều so với tia α và β. Trong bê
tông có thể đi được vài met. Trong chì có thể đi được vài centimet.
2. Dược chất phóng xạ
2.1. Khái niệm
Đồng vị phóng xạ có thể ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị. ĐVPX khi
vào cơ thể tham gia vào các quá trình sinh lý (chuyển hoá, phân bố, thải trừ)
giống như đồng vị thường, không gây ra các tác dụng dược lý.

ĐVPX + chất mang = dược chất phóng xạ (thuốc phóng xạ). DCPX ở dạng
133
uống hoặc tiêm, có thể ở dạng khí. Xe ở dạng khí dùng trong đánh giá thông
khí phổi, dạng dung dịch như NaI, dạng keo hạt của các muối vô cơ, dạng huyền
phù, nhũ tương của các phân tử hữu cơ...
Tuỳ mục đích, cơ quan cần chẩn đoán mà dùng chất mang khác nhau.
Chẳng hạn 99m Tc-SESTAMIBI dùng trong ghi hình tưới máu cơ tim,
DMSA, 99m Tc-DTPA dùng trong ghi hình thận, 99m Tc-HMPAO trong ghi hình
não...
2.2. Các đặc tính dược chất phóng xạ
2.2.1. Các đặc tính dược chất phóng xạ dùng trong chẩn đoán
a. Loại bức xạ
Dược chất phóng xạ lý tưởng là chất phát tia gamma đơn thuần do phân rã
bất điện từ hoặc do ổn định muộn. Các hợp chất có lẫn, không có lợi trong ghi

7