Page 116 - Bào chế

- Số ở hàng trăm tương ứng với số nguyên tử carbon trừ 1.
- Số nguyên tử clor được suy từ hiệu số có trị số trên đảm bảo bão hoà hoá trị
của carbon.
- Nếu hợp chất đóng vòng thì thêm chữ C trước các con số.
- Nếu có nhiều đồng phân thì thêm chữ a,b,c đứng sau các con số.
Ví dụ: Chất đẩy 11,12,114 được tính ra công thức hoá học sau:
F F
ChÊt ®Èy 114
C
F
F
C
(Tetra fluo diclo ethan)
Cl Cl

F
ChÊt ®Èy 12
Cl
F
C
(Diclo difluo methan)

Cl
ChÊt ®Èy 11
F
(Triclo mono fluo methan)
Cl C Cl

Cl
Các chất dẫn fluocarbon, nói chung, tương đối trơ về hoá học, ít độc hại và
không dễ cháy. Do có những ưu điểm như đã nêu trên nên chúng được dùng cho các
thuốc phun mù để xông hít qua mũi hoặc miệng tạo ra các tiểu phân có độ mịn cao để
thuốc dễ hấp thu, phát huy hiệu lực điều trị tốt.
Cần chú ý rằng các nhà khoa học đã tìm ra tác hại của các chất dẫn CFC vào
năm 1970: Chúng phá huỷ nhanh chóng tầng ozon của khí quyển trái đất, làm mất khả
năng ngăn cản các tia bức xạ vũ trụ của khí quyển, tăng nguy cơ gây ung thư da cũng
như các tác hại khác của các tia bức xạ mặt trời. Tổ chức bảo vệ môi trường thế
giới,ngày 15/12/1987 đã ra quy chế cấm sử dụng các dẫn chất CFC cho các thuốc phun
mù thông thường, không cần có yêu cầu chất lượng cao như thuốc phun mù dùng tại
chỗ trên da. Thuốc phun mù dùng để xông hít, qua đường miệng, tạo bọt xốp dùng cho
âm đạo chứa các chất sát khuẩn, thuốc phun mù chứa kháng sinh cho phép không áp
dụng qui chế này. Tuy nhiên sự miễn giảm này được xem xét lại hàng năm.
Trong khi đó, các dẫn chất HFC không làm ảnh hưởng cho tầng ozon đang
được nghiên cứu rộng rãi để thay thế cho các CFC. Hai dẫn chất HFC đang được sử
dụng phổ biến hiện nay là HFC-134 (trifluoromonofluoroethan) và HFC-227
(heptafluoropropan). Tuy nhiên, khi sử dụng các HFC trong công thức thuốc phun mù
có một số nhược điểm. Đặc biệt, các HFC rất ít hòa tan các chất diện hoạt thông
thường được sử dụng trong công thức thuốc phun mù như lecithin, acid oleic,…Do
vậy, ethanol hoặc isopropan được thêm vào công thức để hòa tan các chất diện hoạt.
Dung môi ethanol hoặc isopropan có tính ổn định thấp, dễ bay hơi có khả năng làm
tăng kích thước của hạt aerosol phát ra. Hơn nữa, bản thân các dẫn chất HFC không
làm ảnh hưởng đến tầng ozon nhưng nó vẫn góp phần vào sự nóng lên của toàn cầu.
Các dẫn chất fluocarbon có thể xảy ra phản ứng thuỷ phân như chất đẩy 11. Sản
phẩm thuỷ phân tạo ra HCl làm tăng tác hại ăn mòn bình chứa kim loại và có thể gây
kích ứng da và niêm mạc khi dùng thuốc phun mù. Nếu trong công thức có nước cần
tránh dùng chất đẩy 11, nên dùng chất đẩy 12 hoặc hỗn hợp chất đẩy 12 và 114.

113