Page 25 - Giáo trình môn học Nguyên lý tạo ảnh

Theo cấu tạo ta sẽ phân chia thành máy biến áp một pha và máy biến áp ba pha
Theo chức năng có máy biến áp hạ thế và máy biến áp tăng thế
Theo cách thức cách điện: máy biến áp lõi dầu, máy biến áp lõi không khí,…
Theo mối quan hệ cuộn dây ta chia thành biến áp tự ngẫu và biến áp cảm ứng
Theo nhiệm vụ: máy biến áp điện lực, máy biến áp cho dân dụng, máy biến áp
hàn, máy biến áp xung,…
1.2.2. Chỉnh lưu cao thế
Bóng X quang chỉ dẫn dòng một chiều từ anốt đến katốt. Vì vậy cần phải chỉnh
lưu điện áp cao thế xoay chiều thành một chiều để làm nguồn cấp cho bóng hoạt
động. Hiện nay có ba loại chỉnh lưu cao thế dùng phổ biến là:
- Chỉnh lưu một pha nửa sóng.
- Chỉnh lưu một pha cả sóng.
- Chỉnh lưu ba pha cả sóng.
a. Chỉnh lưu cao thế 1 pha nửa sóng
Đây là loại chỉnh lưu đơn giản nhất. Sơ đồ mạch điện và các dạng sóng đặc trư-
ng cho điện áp chỉnh lưu, dòng điện và năng lượng tia X được minh hoạ trên 1.23.
Thực chất, nó chính là loại tự chỉnh lưu - bóng X quang kiêm luôn chức năng chỉnh
dòng. Nó chỉ làm việc trong nửa chu kỳ khi điện thế anốt là dương so với catốt, còn
trong nửa chu kỳ còn lại, bóng không dẫn dòng.

U

I

D

Hình 1.24. Mạch chỉnh lưu 1 pha nửa chu kỳ
- Những ưu điểm cơ bản của loại chỉnh lưu này như sau:
+ Kích thước nhỏ.
+ Trọng lượng nhẹ.
+ Đơn giản, dễ chế tạo.
+ Giá thành thấp.
Tuy nhiên, chỉnh lưu loại này cũng có những nhược điểm sau đây:
+ Trị số điện áp tối đa (điện áp đỉnh kV p) trong nửa chu kỳ bóng dẫn dòng nhỏ
hơn trị số kV p trong nửa chu kỳ còn lại một lượng là ∆kV = IR; trong đó I là dòng
bóng còn R là điện trở trong của các cuộn dây biến áp cao thế. Khi dòng bóng tăng
thì ∆kV cũng tăng theo và có thể lên tới 20 - 30kV.
Do vậy công suất của bóng X quang phụ thuộc vào kV p trong nửa chu kỳ có ích,
còn các vấn đề cách điện, kích thước, trọng lượng của khối cao thế lại liên quan đến
nửa chu kỳ không tải, điều này làm giảm hiệu suất của khối cao thế, nên trị số dòng
lớn nhất của bóng X quang trong kiểu chỉnh lưu này bị giới hạn trong phạm vi từ 60 -
100mA (để ∆kV không quá lớn).
+ Trị số dòng đỉnh và trị số dòng trung bình của bóng X quang chênh lệch rất
nhiều. Người ta đã tính toán được rằng: I p = 3I tb. Dòng trung bình I tb là dòng quyết

25