Page 17 - Giáo trình môn học Nguyên lý tạo ảnh

+ Chỉ cho tia X bức xạ qua cửa sổ.
+ Hấp thụ tia X theo các hướng có hại cho người bệnh và môi trường xung
quanh.
+ Chống điện giật.
Vỏ ngoài được chế tạo từ nhôm, hợp kim nhôm hoặc thép, bề mặt trong của vỏ
được tráng một lớp chì đủ dầy để hấp thụ tia X, hạn chế sự phát xạ tia X ra xung
quanh (trừ cửa sổ) tới mức cho phép không gây nguy hiểm cho bệnh nhân và cho môi
trường xung quanh.
e. Lọc tia mềm
Khi phát xạ từ điểm hội tụ trên anốt, chùm tia X bao gồm nhiều bước sóng khác
nhau. Trong số này, những bước sóng dài nhất sẽ bị hấp thụ bởi da và các mô mềm ở
phần nông của cơ thể nên chúng chỉ làm tăng liều lượng tia X trong cơ thể mà không
cải thiện được chất lượng hình ảnh vì chúng không xâm nhập tới phim . Do vậy, cần
phải lọc bỏ những bước sóng có hại này đi trước khi chùm tia X tới bệnh nhân. Thực
chất, chùm tia X sau khi đi qua vỏ thuỷ tinh, lớp dầu bao quanh vỏ và cửa sổ được
chế tạo bằng chất dẻo, các bước sóng dài đã bị lọc bớt. Việc lọc này được gọi là lọc
nội bộ (tương đương với độ dày 1mm nhôm). Khi cần thiết người ta bổ sung thêm
một lớp nhôm nữa tại cửa sổ bóng sao cho bề dày lớp lọc tổng cộng tương đương với
lá nhôm có bề dầy khoảng 1 - 2mm.
f. Dầu tản nhiệt
Vùng không gian giữa vỏ kim loại và vỏ thủy tinh được đổ đầy một loại dầu đặc
biệt xem như vật liệu cách ly bầu thủy tinh chân không với nguồn cao thế và tải nhiệt
(do tổn hao công suất trong dây quấn và trong lõi thép máy biến áp sinh ra) từ bầu

thủy tinh ra bên ngoài, dầu này còn được gọi là dầu biến áp hay dầu tản nhiệt. Mặt
tiếp xúc giữa lớp dầu và lớp vỏ chì được quét một loại vật liệu đặc biệt có nhiệm vụ
giữ cho lớp chì không bị oxi hóa. Buồng chứa dầu được bổ sung một hệ co giãn đảm
bảo áp suất dầu không tăng lên khi dầu giãn nở do nhiệt.
Ví dụ với một loại bóng khi thể tích dầu tăng từ 1l đến 1,3l (tương ứng với nhiệt
0
độ dầu là 70 C) thì công tắc tác động đóng mạch phát tín hiệu cảnh báo (còi hoặc đèn
nhấp nháy).
Hộp chứa dầu tản nhiệt được tiếp mát với đất để ngăn điện từ chuyển động trong
không gian chứa dầu. Trong quá trình bảo dưỡng máy X quang các kĩ sư sẽ kiểm tra
chất lượng dầu để thay thế, bổ sung lượng dầu phù hợp.
g. Phạm vi ứng dụng
- Vì trong bóng X quang Anot cố định, chùm tia điện tử luôn bắn vào một điểm
cố định trên bề mặt Anot. Do vậy làm cho nhiệt độ tại điểm này tăng lên. Điều này
làm hạn chế việc tăng công suất phát xạ (mA của bóng).
- Vì vậy ngày nay loại bóng Anot cố định chỉ còn được dùng trong các thiết bị X
quang nhỏ, di động hoặc trong máy X quang răng có dòng tối đa khoảng 100mA.

17