Page 16 - Giáo trình môn học Nguyên lý tạo ảnh

- Tốc độ di chuyển dòng điện tử (điện trường)
- Bia chắn
Cấu tạo bóng đèn X quang là một bóng thủy tinh được hút chân không mà bên
trong nó gồm có:
a. Nguồn bức xạ điện tử-Cathode (âm cực):
Catốt bao gồm sợi đốt và giá đỡ bằng kim loại để đỡ sợi đốt đồng thời còn tạo
khe hội tụ. Sợi đốt được chế tạo bởi dây vonfram có nhiệt độ nóng chảy rất cao
0
(3360 C). Sợi đốt có dạng hình xoắn ốc để tạo diện tích bức xạ điện tử rộng. Để hội
tụ chùm tia điện tử người ta đặt sợi đốt trong một khe của giá đỡ và chùm tia điện tử
bức xạ từ sợi đốt qua khe này. Kích thước, hình dạng của sợi đốt và khe được thiết kế
và chế tạo theo những yêu cầu kỹ thuật rất khắt khe và sợi đốt được đặt cẩn thận
trong khe sao cho chùm tia điện tử tập trung (hội tụ) tại một 1 điểm với diện tích rất
nhỏ trên bề mặt anốt. Diện tích mà tia điện tử hội tụ tới gọi là điểm hội tụ, đó chính là
nguồn phát xạ tia X. Điểm hội tụ thường có dạng chữ nhật, chiều dài bằng 3 - 4 lần
2
chiều rộng và diện tích của điểm hội tụ khoảng 1 - 2mm (tiêu điểm nhỏ) tới 10 -
2
15mm (tiêu điểm lớn).
Catốt có hai loại: hội tụ đơn và hội tụ kép.
+ Loại catốt hội tụ đơn chỉ gồm một sợi đốt và một khe bức xạ.
+ Loại hội tụ kép gồm có hai sợi đốt đặt trong hai khe bức xạ tương ứng với hai
diện tích to và nhỏ. Hai khe này lại được bố trí kề nhau trong mặt phẳng đứng hoặc
ngang. Khe hội tụ nhỏ ứng với công suất bức xạ thấp (mA thấp), được sử dụng để
chụp những đối tượng có độ hấp thụ tia thấp chẳng hạn người gầy, trẻ em hoặc những
bộ phận ở phần nông của cơ thể, trong trường hợp này người ta dùng dòng điện nhỏ

nhưng với thời gian kéo dài hơn. Trái lại, khe hội tụ lớn ứng với công suất bức xạ cao
(mA cao) được dùng cho những đối tượng có độ hấp thụ tia cao như người bệnh béo
hoặc các bộ phận dày của cơ thể. Khi đó người ta dùng dòng điện lớn nhưng với thời
gian chụp ngắn.
Nguồn điện cấp cho sợi đốt là nguồn điện áp thấp cỡ vài chục V với dòng từ vài
A đến 10A. Để đảm bảo độ cách điện cao và làm nguội, biến thế cấp điện cho sợi đốt
thường được đặt trong thùng cao thế cùng với biến thế cao thế.
b. Nguồn bức xạ tia X -Anode (dương cực):
Có nhiệm vụ hứng chùm tia điện tử bắn vào, rồi phát xạ chùm tia X. Chùm tia
này phải càng tập trung càng tốt để tạo được hình ảnh rõ. Anốt gồm một miếng
vonfram dày khoảng 2mm, hình chữ nhật hoặc tròn có diện tích lớn hơn diện tích
điểm hội tụ một chút. Miếng vonfram này được gắn vào một giá đỡ bằng đồng dầy
giúp cho việc tản nhiệt được nhanh.
0
0
Bề mặt Anot nằm dốc chéo so với trục dọc của bóng (6 đến 20 ) nên chùm tia X
sẽ vuông góc trục bóng.
c. Vỏ trong- Vỏ thủy tinh
Có dạng hình trụ bao quanh và đồng thời làm giá đỡ Anot và Catot, đã được hút
chân không để chùm điện tử đi theo đường thẳng và không bị các phần tử khí cản trở.
Được chế tạo từ loại thủy tinh đặc biệt có khả năng chịu nhiệt cao, có độ cách
điện cao, có sự đồng nhất với sự dãn nở của các điện cực và chịu được áp lực chân
không lớn.
d. Vỏ ngoài- Vỏ bóng
Bao quanh bóng X quang, có ba nhiệm vụ:

16