Page 74 - Giao trinh- Chăm sóc sức khỏe phụ nữ

- Dân số già: Là khi số người trên 65 tuổi chiếm trên 10% tổng số dân số.
- Dân số trẻ: Là khi số người trên 65 tuổi chiếm 5% tổng số dân trong khi
nhóm người 0- 14 tuổi chiếm phần đông.
- Cơ cấu dân số vàng: Là khi có trong dân số, cứ có hai trong độ tuổi lao
động thì chỉ có một người phụ thuộc.
- Chất lượng dân số: Là sự phản ánh đặc trưng về thể chất, trí tuệ và tinh
thần của toàn bộ dân số.
- Tháp dân số: Tháp dân số (tháp tuổi - giới tính) là cách biểu thị cơ cấu
tuổi và giới tính của dân số bằng hình học. Tháp dân số được phân chia
thành 2 phần bằng một trục thẳng đứng ở giữa được gọi là trục tuổi dùng để
biểu diễn độ tuổi hoặc nhóm tuổi của dân số. Trên trục này, độ tuổi có thể
được chia chi tiết theo từng tuổi, hoặc các nhóm tuổi với khoảng cách đều
nhau, thường là 5 hoặc 10 tuổi.
Ba loại tháp dân số cơ bản:
+ Tháp mở rộng (loại giãn): Có hình nón, đáy tháp mở rộng, càng
lên cao càng thu hẹp lại nhanh thể hiện mức sinh cao, tuổi thọ trung bình
thấp, đây là đặc trưng của dân số các nước đang phát triển, như Bốt-xoa-na,
có dân số trẻ tăng nhanh.
+ Tháp dân số thu hẹp (loại co): Điển hình là tháp dân số của Trung
Quốc. Tháp có đáy tháp thu hẹp hơn so với kiểu mở rộng, phần giữa phình
to ra, phần trên của tháp mở rộng hơn thể hiện mức sinh có xu hướng giảm,
tuổi thọ trung bình gia tăng, đặc biệt tỷ lệ dân số trong tuổi lao động cao,
đây là đặc trưng cho dân số trưởng thành, dân số tăng chậm.
+ Tháp dân số ổn định (loại ổn định): Tháp có đa số các phần tương
đương nhau, thể hiện số người trong phần lớn số các nhóm tuổi gần bằng
nhau, có mức sinh thấp, tuổi thọ trung bình cao. Đây là đặc trưng của dân
số các nước phát triển, như Nhật Bản, có dân số già tăng rất chậm, hoặc
không tăng.

Hình 1: ba loại tháp dân số cơ bản theo giới tính và độ tuổi

- Di cư: Là sự di chuyển dân số từ đơn vị hành chính này sang cư trú tại
đơn vị hành chính khác.
2. Dân số và phát triển ở Việt Nam
2.1. Tình hình dân số Việt Nam
Quy mô và phân bố dân số

73