Page 44 - Giao trinh- Chăm sóc sức khỏe phụ nữ

Phần 2
CHĂM SÓC SỨC KHỎE SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN

Bài 1
ĐẶC ĐIỂM THỂ CHẤT, TÂM SINH LÝ
VỊ THÀNH NIÊN
(Số tiết: 2)

Mục tiêu:
Kiến thức
1. Nêu được định nghĩa tuổi vị thành niên và sức khoẻ sinh sản.
2. Mô tả 7 vấn đề thay đổi về thể chất ở tuổi vị thành niên nam và nữ.
3. Trình bày được những thay đổi về sinh lý tuổi vị thành niên.
4. Phân tích được sự thay đổi tâm lý tuổi vị thành niên.
5. Giải thích được những mong muốn, quyền của VTN về SKSS và rào cản
VTN khó thực hiện quyền của họ về SKSS.

NỘI DUNG
1. Khái niệm Vị thành niên (VTN)
Vị thành niên theo quy ước của tổ chức y tế thế giới (WHO) là người
trong độ tuổi 10 – 19. Đây là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em thành người
trưởng thành. Tuổi vị thành niên là thời kỳ phát triển đặc biệt - thời kỳ xảy
ra đồng thời hàng loạt những biến đổi nhanh chóng cả về cơ thể cũng như
sự biến đổi tâm lý và các mối quan hệ xã hội. VTN có đặc điểm tâm sinh lý
đặc thù như thích thử nghiệm, thích khám phá năng lực bản thân, năng
động, sáng tạo. Với những đặc điểm này, VTN liên tục đối mặt với những
thách thức cũng như nguy cơ. Để chinh phục thách thức của cuộc sống và
phòng tránh nguy cơ, VTN cần được đáp ứng nhu cầu cơ bản gồm môi
trường an toàn, thông tin chính xác, kỹ năng sống, được tư vấn và hỗ trợ
dịch vụ y tế phù hợp. Người cung cấp dịch vụ cần hiểu rõ về các đặc điểm
tâm sinh lý và những thay đổi trong độ tuổi này thì mới có thể tiếp cận, tư
vấn và cung cấp dịch vụ được cho các em một cách phù hợp, thân thiện và
hiệu quả.
Lứa tuổi VTN được chia ra 3 giai đoạn:
- VTN sớm: từ 10 - 13 tuổi.
- VTN giữa: từ 14 - 16 tuổi.
- VTN muộn: từ 17 - 19 tuổi.
2. Sự thay đổi thể chất ở tuổi vị thành niên
Sự phát triển cơ thể rõ rệt và dễ nhận thấy nhất là các dấu hiệu dậy
thì. Tuổi dậy thì ở các em nữ thường sớm hơn và trong khoảng từ 10 - 15
tuổi, các em nam trong khoảng từ 12 - 17 tuổi.

43