Page 49 - Giao trinh- Chăm sóc sức khỏe phụ nữ

Hình 1. Hoạt động của trục Dưới đồi – Tuyến yên – Buồng trứng
ở nữ*

- Đặc điểm kinh nguyệt VTN: Tuổi bắt đầu có kinh rất khác nhau ở
từng cá thể. Kinh thường không đều, hay rong kinh, đau bụng kinh.
- Ngày nay người ta thấy càng ngày tuổi dậy thì của trẻ càng sớm,
tuy nhiên nếu không thấy hành kinh là một vấn đề nghiêm trọng.
- Vô kinh nguyên phát nếu sau 18 tuổi không hành kinh.
- Vô kinh thứ phát: 3 tháng không hành kinh nếu trước đó kinh đều
và 6 tháng không hành kinh nếu trước đó kinh không đều. Đây là hình thái
VTN thường gặp và là nỗi lo lắng của VTN và gia đình.
- Vô kinh giả: trường hợp không thấy hành kinh ra ngoài nhưng đau
bụng theo chu kì. Khi kiểm tra phát hiện có máu kinh nhưng do màng trinh
kín không có lỗ ra hoặc bị dính cổ tử cung, dính một phần buồng tử cung
làm kinh không ra được hay còn gọi là bế kinh.
3.2. Sự thay đổi sinh lý ở VTN nam:
Trong giai đoạn dậy thì của VTN nam, tinh hoàn bắt đầu phát triển,
sản sinh ra tinh trùng và testosteron là nội tiết tố nam.Do đó cơ thể lớn
nhanh và xuất hiện các đặc tính sinh dục thứ phát như cơ bắp nở nang, mọc
râu, giọng nói ồm ồm, dương vật to ra… Dấu hiệu quan trọng nhất trong
thời kỳ dậy thì của nam VTN chính là lần xuất tinh đầu tiên. Thông thường
độ tuổi xuất tinh lần đầu tiên ở VTN nam là khoảng 15 - 16 tuổi. Xuất tinh
lần đầu tiên có thể xảy ra trong khi thức, khi các em có những kích thích,
xung động về tình dục (xem phim ảnh, nhìn thấy những hình ảnh khêu
gợi…) hoặc thủ dâm (tự kích thích bộ phận sinh dục) hoặc xảy ra trong khi

48