Page 158 - Sự hình thành bệnh tật và sự phục hồi

+ Thể giao bào (Gametocyte).

9.2. Chu kỳ phát triển

- Phát triển qua 2 vật chủ người và muỗi, trong đó người là vật chủ phụ,

muỗi là vật chủ chính cũng là vật chủ trung gian truyền bệnh.

- Chu kỳ phát triển trong cơ thể người (chu kỳ sinh sản vô tính): gồm 2

giai đoạn.

+ Giai đoạn ở gan (giai đoạn tiền hồng cầu):Muỗi Anopheles cái mang

thoa trùng khi đốt người, thoa trùng vào máu và lưu thông trong máu 30 phút

rồi theo hệ thống mạch máu vào gan. Tại gan, thoa trùng sẽ phát triển lần lượt

từ thể tư dưỡng đến thể phân liệt. Thể phân liệt phá vỡ tế bào gan để giải

phóng ra các mảnh trùng. Những mảnh trùng này đa số sẽ vào máu và phát

triển trong hồng cầu. Tuy nhiên ngoài sự phát triển tức thì của các thoa trùng
trên thì còn một số thoa trùng phát triển chậm hơn các thoa trùng khác. Người

ta gọi các thoa trùng phát triển muộn hơn này là các thể ngủ (Hypnozoites).
Các thể ngủ này sẽ tiềm tàng trong tế bào gan và khi gặp điều kiện thuận lợi

sẽ phát triển thành thể phân liệt, phá vỡ hồng cầu và giải phóng ra các mảnh
trùng vào máu gây nên những cơn sốt rét tái phát xa.

+ Giai đoạn phát triển trong máu (Hồng cầu):Các mảnh trùng được giải

phóng từ tế bào gan vào máu và xâm nhập vào hồng cầu, lúc đầu là thể tư

dưỡng, sau phát triển thành thể phân liệt và phá vỡ hồng cầu để giải phóng ra

các mảnh trùng. Lúc này tương ứng trên lâm sàng là cơn sốt rét. Hầu hết các

mảnh trùng này lại tiếp tục xâm nhập vào các hồng cầu lành khác để tiếp tục

phát triển, còn một số ít mảnh trùng mang đặc điểm giới tính sẽ phát triển

thành giao bào đực và giao bào cái. Nếu muỗi Anopheles cái đốt người mà hút

được giao bào thì giao bào tiếp tục vào trong muỗi phát triển. Nếu còn ở lại

cơ thể người sẽ bị tiêu huỷ sau một thời gian.

- Chu kỳ phát triển trong cơ thể muỗi: Giao bào đực và giao bào cái

được muỗi Anopheles cái hút vào dạ dầy của muỗi sẽ phát triển thành giao tử

đực và giao tử cái. Một giao bào đực sẽ phát triển thành nhiều giao tử đực

trưởng thành bằng cách thoát roi, một giao bào cái sẽ phát triển thành một

158