Page 7 - Giáo trình môn học Dược lâm sàng

Giám sát điều trị thuốc (Therapeutic Drug Monitoring – TDM) dựa trên việc đo nồng

độ thuốc trong dịch sinh học để tính liều dùng hoặc hiệu chỉnh chế độ liều dùng cho người

bệnh nhằm tối ưu hiệu quả điều trị và đảm bảo an toàn của việc dùng thuốc.
Giám sát điều trị thuốc có vai trò quan trọng đối với những thuốc có đáp ứng điều trị

phụ thuộc chủ yếu vào nồng độ thuốc tại vị trí tác dụng. Có rất nhiều yếu tố khác nhau ảnh

hưởng đến nồng độ thuốc như: tuổi, cân nặng người bệnh, đường dùng thuốc, các thuốc

dùng kèm, tình trạng bệnh lý. Do đó, nồng độ thuốc trong dịch sinh học là cơ sở quan trọng

để điều chỉnh chế độ liều dùng phù hợp.
Tại nhiều nước trên thế giới, giám sát điều trị thuốc là một yêu cầu bắt buộc trên lâm

sàng với những thuốc có khoảng điều trị hẹp và độc tính cao. Ví dụ đối với các thuốc như:

digoxin, theophyllin, thuốc chống co giật (phenytoin), kháng sinh (kháng sinh nhóm

aminoglycosid, vancomycin, các quinolon), thuốc chống ung thư (methotrexat,

ciclosporin), thuốc chống loạn nhịp (amiodaron)...
1.5.3. Mục tiêu của giám sát điều trị thuốc

Mục tiêu của giám sát điều trị thuốc là đảm bảo tính hiệu quả và tính an toàn được

đánh giá gián tiếp qua nồng độ thuốc trên người bệnh.

Thông qua định lượng nồng độ thuốc trong máu, giám sát điều trị thuốc giúp lựa chọn

chế độ dùng thuốc tối ưu thông qua điều chỉnh mức liều dùng phù hợp với những thay đổi
về dược động học trên những quần thể người bệnh hoặc thậm chí ngay trong một cá thể

người bệnh.

1.5.4. Một số ứng dụng giám sát điều trị thuốc
1.5.4.1. Thiết kế liều dùng hợp lý

Giám sát điều trị thuốc cho phép cá thể hóa liều dùng của người bệnh và có thể áp

dụng khi có mối liên hệ rõ rệt giữa nồng độ thuốc trong máu và dược lực học của thuốc.

Thông qua việc xác định nồng độ thuốc trong huyết tương, việc ứng dụng các nguyên tắc
dược động học trên lâm sàng có thể giúp điều chỉnh liều dùng thuốc nhằm đạt hiệu quả

mong muốn đồng thời giảm thiểu độc tính cho người bệnh.

1.5.4.2. Đánh giá hiệu quả sử dụng thuốc
Đối với những trường hợp không thể đánh giá trực tiếp hiệu quả điều trị thuốc thông

qua các quan sát trực tiếp trên lâm sàng thì giám sát điều trị thuốc có thể giúp đánh giá hiệu

quả điều trị thuốc thông qua chỉ số gián tiếp là nồng độ thuốc trong huyết tương.

1.6. Nguyên tắc đánh giá sử dụng thuốc hợp lý

1.6.1. Dựa vào hướng dẫn điều trị