Page 194 - Giải phẫu chức năng hệ vận động + hệ thần kinh

tổn thương vì nó nằm sâu trong những cơ của bụng và chỉ chạy một đoạn ngắn ở
đùi. Nếu nó bị tổn thương thì cử động duỗi gối bị liệt, khớp gối hoàn toàn yếu nên
đi và đứng khó khăn. Mất cảm giác da không ảnh hưởng gì lớn.
Dây th ần kinh b ịt cũng nằm sâu. Đến đùi qua lỗ bịt, phân nhánh cho nhóm
cơ khép đùi và da mặt trong của đùi. Đôi khi phân nhánh cho cơ lược. Liệt dây
thần kinh này cũng hiếm gặp.

B. ĐÁM RỐI CÙNG
Đám rối thần kinh cùng rắc rối hơn là đám rối thần kinh thắt lưng. Nó được
cấu tạo từ ngành trước của dây thần kinh thắt lưng V và ba dây thần kinh cùng
trên, nối với một nhánh lớn của thần kinh thắt lưng IV ỏ trên và nhánh nhỏ của
dây cùng IV ở dưối. Nó nằm ở mặt trước của xương cùng và được ngăn cách vối
xương này bởi các cơ tháp. Các dây thần kinh tạo thành đám rối hội tụ nhau ỏ lỗ
ngồi lớn và nhánh lốn nhất của đám rối là dây thần kinh tọa được tạo thành từ
đây. Từ trong hô' chậu, đám rối đã phân hai nhánh lốn cho mông cũng như một số
nhánh nhỏ cảm giác (hình 13.7).
Dây th ần kinh m ông trên chứa các sợi đi từ thắt lưng rv và V và cùng I.
Dây này đi qua lỗ ngồi lớn cùng vối dây thần kinh tọa rồi phân nhánh đến cơ mông
vừa, cơ mông nhỏ và cơ căng mạc rộng. Nó không có nhánh cảm giác. Liệt dây
thần kinh mông trên dẫn đến hậu quả động tác dang đùi bị suy yếu nặng.
Dây th ần kinh m ông dưới chỉ chi phối vận động cơ mông lớn. Nó được hình
thành từ dây thần kinh thắt lưng V và dây thần kinh cùng I và II. Nó đi qua
khuyết ngồi lốn ở dưói dây thần kinh tọa. Tổn thương dây thần kinh mông dưới
gây nên tình trạng không thể duỗi đùi. Như thế, khi đi hông thiếu sự vững chắc và
bệnh nhân không thể đứng dậy khỏi ghế mà không sử dụíig đến tay. Bệnh nhân
cũng khó gập người ra trước vì sẽ mất thăng bằng do cơ mông lốn là cơ kiểm soát
cử động này (co ly tâm).
Dây th ần kinh tọa là dây thần kinh chính của chi dưối và là dây thần kinh
lón nhất trong cơ thể. Nó chứa hai nhánh là dây thần kinh chày và dây thần kinh
mác chung. Dây thần kinh tọa chứa tất cả các rễ của đám rối cùng ngoại trừ
nhánh cùng IV. Nó đi ra khỏi hố chậu ỏ khuyết ngồi lớn. Ớ vùng mông, nó nằm
giữa cơ mông lốn và cơ tháp ở sau, cơ bịt trong và cơ vuông đùi ỏ trưốc. 0 đây nó
không phân ra nhánh bên.
Dây thần kinh tọa chạy thẳng xuông ở giữa của phần sau đùi. Nó nằm ở mặt
sau của cơ khép lón và được phủ bởi đầu dài của cơ nhị đầu đùi. Nó tận hết ở hai
phần ba dưới của đùi, ở đầu trên của hõm khoeo bằng cách chia hai thành dây
thần kinh chày và dây thần kinh mác chung, ở đùi, dây thần kinh tọa phân
nhánh cho cơ tam đâu đùi bao gồm cơ nhị đầu đùi, cơ bán gân và cơ bán màng.

193