Page 107 - Giải phẫu chức năng hệ vận động + hệ thần kinh

diện khớp để tiếp khóp với xương chày và xương bánh chè. Các lồi cầu là các ụ lồi
hình cầu hơi dát. Lồi cầu trong hơi lớn hơn lồi cầu ngoài. Ở hai mặt bên của xưdng
đùi, hơi về phía trên của các diện khớp của hai lồi cầu có các ụ lồi gọi là mỏm trên
lồi cầu trong và ngoài (medial & lateral epicondyles). Các mỏm này và các lồi cầu
sờ thấy dễ dàng dưới da và là điềm mô'c xương trong lượng giá chức năng.
3. Xương bánh chè (patella)
Nằm ở phía trước đầu xa xương đùi, hình thể gần giống với thấu kính hai mảt
lồi; có bờ trên dày và phía dưối thu nhỏ lại. Mặt sau xương bánh chè có diện khóp
tiếp với diện khớp đầu xa xương đùi. Xương bánh chè là một xương vùng lốn nhất
cơ thể, nó làm tăng cánh tay đòn cho lực cơ của cơ tứ đầu đùi.

II. KHỚP

Khớp chậu đùi (coxal joint)
Khốp chậu-đùi hay còn gọi là khớp hông (hip joint) được cấu tạo bởi ổ côì
xương chậu và chỏm xương đùi. Chiều sâu của ổ cối được tăng thêm nhờ có sụn
viền ổ côi (acetabular labrum). Bao khớp chậu đùi rất bển vững. Độ bển vững này
còn được tăng cường nhò các sợi của hệ dầy chằng đan vào bao khỏp. Dây chằng
mạnh nhất là dây chằng chậu-đừi (iliofemoral ligament). Ngoài ra còn có dây
chằng ngồi-đừi (ischiofemoral ligament) và dây chằng mu-đùi (pubofemoral ligament).
Nằm trong khớp chậu—đùi có dây chằng chỏm xương đùi (capitis femoris ligament).
Chức năng của dây chằng chỏm xương đùi không phải là để tăng cường cho khớp
mà là bảo vệ các mạch máu nằm ngay trong dây chằng; ngoài ra nó còn có vai trò
của một cái gối đệm đàn hồi để làm giảm bớt các chấn động mà thân người chịu
đựng trong một số động tác (hình 7.3).
Khớp chậu-đùi có hình dáng khóp chỏm cầu và cũng như khỏp vai, nó có ba
trục quay chính là trục ngang, trục trước sau và trục dọc. Tương ứng vối ba trục
quay này, đùi có thể thực hiện các động tác là gập-duỗi, dang-khép và xoay
trong-xoay ngoài.
Tính linh hoạt của đùi ỏ khâp chậu-đùi kém tính linh hoạt của cánh tay ờ khớp
vai. Nguyên nhân của sự khác biệt này là do (1) diện tích của các diện tiếp khớp ở
khớp chậu-đùi thích ứng vối nhau tương đối lớn hơn là ỏ khớp vai; (2) hệ dây chàng
ỏ khớp chậu-đùi phát triển mạnh hơn nhiều so vối khóp vai và (3) khớp chậu-đùi có
nhiều cơ khoẻ hơn bao xung quanh so với các cơ nằm sát khốp vai.
Để xác định chính xác tầm độ hoạt động của riêng khớp chậu-đùi là khá khó
khản, vì cùng vối động tác của đùi thì đồng thời xảy ra động tác của chậu hông và
cột sống. Do vậy, cô định vững chác để loại bỏ các cử động ngoài ý muốn là điều
kiện tiên quyết khi đo tầm vận động của khớp.

106