Page 82 - Giáo trình môn học y học cổ truyền

ma nhân. Cháo mộc hương. Cháo phật thủ, thịt nạc. Dùng Binh lang hoặc Phật

thủ hãm uống thay trà, hoặc dùng Quyết minh tử 20g đập dập hãm thay trà để

hành khí thông trệ.

+ Do khí huyết âm dịch hư: Nếu khí hư thì ăn thực phẩm ích khí nhuận

tràng như cháo Hoàng kỳ, cháo Hoài sơn, cháo Biển đậu, trà nhân sâm, kiêng đồ

sống lạnh. Nếu huyết hư thì ăn đồ dưỡng huyết nhuận tràng như trà Đương quy

hồng táo trứng gà, cháo vừng đen, cháo Kỷ tử, cháo Hà thủ ô, cháo Tùng tử

nhân. Hoặc dùng vừng đen, Hồ đào nhục, Tùng tử nhân nghiền nhỏ trộn với mật

ong. Nếu có táo nhiệt thì dùng nước sắc Huyền sâm, Hà thủ ô thay trà.

+ Do âm hàn ngưng trệ: Nên ăn đồ ấm nóng, nước hoa quả nóng để ôn

dương nhuận tràng, kiêng hoa quả sống lạnh, thức ăn hàn lương. Thức ăn có thể

dùng: Cháo Nhục dung thịt dê. Canh Phụ tử, Đương quy thịt dê. Nhục quế hầm

thận lợn. Hành 2 cây đun với nước sôi sau đó cho 10g A giao đun cho tan chảy

rồi uống ấm. Sắc nước Ngô thù du, Đương quy thêm một ít mật ong uống.

2.4.3. Giảm tổn thương hậu môn

- Giữ gìn vệ sinh vùng hậu môn, nếu vùng hậu môn có bệnh có thể pha dung

dịch K₂MnO₄ theo tỷ lệ 1:2000 để ngâm hậu môn hoặc dùng nước sắc Ngũ bội
tử, Khổ sâm, Hoa ớt ngâm. Nếu nứt hậu môn thì sau khi ngâm xong có thể dùng

Cao hoàng liên đắp.

- Nếu táo bón nghiêm trọng cần tuân theo y lệnh của thầy thuốc như uống thuốc

thông tiện, xoa bóp bụng, châm cứu, thụt tháo...

- Quan sát và ghi chép lại tình hình đại tiện, chú ý xem bệnh nhân có hay không

dùng sức rặn quá mạch mà xuất hiện sa trực tràng hoặc các biến chứng.

2.4.4. Giáo dục, tăng cường kiến thức về bệnh

- Cung cấp kiến thức về bệnh, cách phát hiện các dấu hiệu nguy hiểm do táo bón

gây ra

- Hướng dẫn người bệnh chế độ dinh dưỡng, tập luyện các thói quen tốt cho việc

đi đại tiện

- Động viên tinh thần người bệnh, tăng cường sự phối hợp của người bệnh trong

công tác điều trị, chăm sóc
82