Page 32 - Giáo trình môn học Y học hạt nhân xạ trị

positron và dùng mạch trùng phùng (coincidence) thì có thể ghi nhận 2 photon
đồng thời đó (hình 1.16). Do vậy các đầu đếm nhấp nháy có thể xác định vị trí
phát ra positron (cũng tức là của các photon đó). Vị trí đó phải nằm trên đường
nối liền 2 detector đã ghi nhận chúng. Người ta gọi đó là đường trùng phùng
(coincidence line).
Vòng detector trong máy PET được lắp đặt rất nhiều cặp detector để ghi
nhận đồng thời nhiều cặp photon tạo ra từ bất kỳ vị trí nào trên đối tượng cần
chụp hình. Mỗi cặp được ghi nhận và một mẫu dữ liệu thô được mã hóa, truyền
về máy tính và được xử lý bởi những thuật toán chuyên dụng và cuối cùng cho ra
kết quả là những hình ảnh của cơ quan cần khảo sát. Kể từ khi được ứng dụng
trong lâm sàng năm 1998, các hệ thống PET được cải tiến không ngừng về công
nghệ nhằm đạt được độ nhạy cao, tăng độ phân giải, giảm thời gian ghi hình.
Trong cùng một thời điểm máy có thể ghi nhận được hàng triệu dữ liệu như
vậy, tạo nên hình ảnh phân bố hoạt độ phóng xạ trong không gian của đối tượng
đã đánh dấu phóng xạ trước đó (thu thập dữ liệu và tái tạo hình ảnh) theo nguyên
lí như trong SPECT. Sự tái tạo các hình ảnh này được hoàn thành bởi việc chọn
một mặt phẳng nhất định (độ sâu quan tâm trong mô, tạng). Vì vậy được gọi là
chụp cắt lớp bằng Positron (Positron Emission Tomography: PET). Nguyên lí và
kỹ thuật giống như trong SPECT nhưng các photon của các ĐVPX trong SPECT
không đơn năng mà trải dài theo phổ năng luợng của nó, còn trong PET là các
photon phát ra từ hiện tượng huỷ hạt của positron và electron, đơn năng (511
keV).

Hình 1.16: Sơ đồ ghi hình Positron bằng cặp đầu đếm trùng phùng
với các tia  511 keV.
Điểm đặc biệt đối với việc ghi hình bằng máy PET là phải sử dụng các
ĐVPX phát positron. Tuy nhiên các ĐVPX này có thời gian bán rã ngắn nên bên
cạnh máy PET phải có Cyclotron để sản xuất ĐVPX. Điều đó gây thêm khó khăn

cho việc phổ cập PET cả về kỹ thuật và tài chính. Vì vậy hiện nay số lượng PET
trên thế giới không nhiều như SPECT.
Cũng giống như các máy SPECT, máy PET cũng vừa có thể tạo ra các lắt
cắt (slide) hình ảnh như CT, MRI, vừa có thể cho hình ảnh quét (Scan) toàn thân,

32