Page 131 - Giáo trình môn học Ký sinh trùng

gọi là sán nhái (Sparganum erinacei) [6]. Chó, mèo ăn phải ấu trùng từ động vật

hay Cyclops sẽ bị mắc sán dây trưởng thành [7].

4.1.4. Tác hại gây bệnh, chẩn đoán và điều trị

- Người dùng ếch nhái sống đắp vào mắt để chữa bệnh, ấu trùng sẽ rời cơ

ếch để chui vào giác mạc mắt ký sinh và gây bệnh ấu trùng. Cũng có trường hợp

người ăn phải ấu trùng từ động vật (ếch nhái) hay Cyclops có ấu trùng chưa đ-

ược nấu chín, do có ái tính với giác mạc, ấu trùng sán di chuyển đến ký sinh ở

giác mạc mắt. Bệnh đã gặp rải rác ở Việt Nam.

- Chẩn đoán chủ yếu soi đáy mắt hặc sinh thiết. Có thể chẩn đoán bằng

miễn dịch.

- Điều trị chủ yếu bằng ngoại khoa lấy ấu trùng và chống bội nhiễm.

4.2. Sán dây Hymenolepis nana

4.2.1. Loài sán gây bệnh

Sán dây Hymenolepis nana thuộc họ Hymenolepididae là ký sinh trùng

truyền qua tiết túc. Vật chủ chính là chuột, đôi khi người cũng là vật chủ chính.
Vật chủ trung gian là những côn trùng như bọ chét, gián...

Sán dây này được Bilharz tìm ra đầu tiên năm 1851 trên một trẻ em ở
Cairo, Ai Cập và được V.Siebold đặt tên là Taenia nana năm 1852, sau đó được

Blanchard đổi thành Hymenolepis nana năm 1891.
4.2.2. Hình thể

Sán dây dài 10-30 mm, có khi tới 100 mm, thường ký sinh ở chuột, đầu có

4 mồm hút và một vòng móc với 20-30 móc.

Đốt sán ngắn và chỉ có 3 tinh hoàn. Đốt già chứa 100-200 trứng.

Trứng hình thuẫn, có 2 vỏ, có 6 vết móc, kích thớc 40-50 m. Sinh sản

bằng rụng đốt, trứng được giải phóng ra từ đốt, cần một thời gian phát triển ấu

trùng ở ngoại cảnh để thành tuổi nhiễm.

4.2.3. Chu kỳ

Sán sinh sản bằng rụng đốt, trứng được giải phóng ra từ đốt [1], cần một

thời gian trứng phát triển có ấu trùng ở điều kiện ngoại cảnh để thành tuổi nhiễm

[2]. Vật chủ trung gian ăn trứng có ấu trùng sẽ bị bệnh ấu trùng [3]. Người hay

128