Page 14 - Giáo trình môn học Siêu âm

3. CHUẨN BỊ SIÊU ÂM HỆ TIÊU HÓA

3.1. Chuẩn bị bệnh nhân

Bệnh nhân cần phải nhịn đói trước 6 giờ để đánh giá đúng tình trạng
sinh lý của gan mật, thường sau khi ăn do hoạt động bài tiết mật nên rất khó

khảo sát túi mật và lưu lượng qua tĩnh mạch cửa cũng gia tăng sau bữa ăn.
Những hoạt động nhai, nuốt và nói cũng làm hơi vào dạ dày nhiều làm hạn

chế siêu âm. Nếu dạ dày đầy hơi, làm hạn chế sự thăm khám thì có thể cho
bệnh nhân uống nước để tạo cửa sổ siêu âm.

Trong trường hợp cấp cứu như chấn thương bụng thì có thể tiến hành siêu

âm ngay, không cần nhịn ăn.

3.2. Tư thế bệnh nhân

- Tư thế nằm ngửa là tư thế thông dụng nhất.

- Ngoài ra, khi thăm khám siêu âm gan, mật tư thế nghiêng trái sau và
nghiêng trái rất cần thiết nhằm mục đích để gan đổ ra phía trước, gan và túi

mật hạ thấp xuống dưới bờ sườn giúp cho việc xuyên âm tốt khi đặt đầu dò
dưới bờ sườn. Đồng thời, tư thế nghiêng trái giúp cho việc khảo sát các

thương tổn của gan sát vòm hoành.

- Tư thế chếch phải sau được sử dụng khá thường xuyên khi kết hợp cho
bệnh nhân uống nhiều nước lấp đầy lòng tá tràng để khảo sát vùng bóng

Valter- nhú tá tràng ở bệnh nhân gầy.

- Tư thế nửa nằm, nửa ngồi cũng với mục đích như trên, bệnh nhân có
thể uống nước tạo sự thuận lợi cho siêu âm vùng đầu tuỵ và ống mật chủ.

- Tư thế nằm sấp: giúp phân biệt sỏi túi mật với polyp túi mật.

- Riêng siêu âm tụy, tư thế ngồi tỏ ra hữu dụng nhất vì khi đó gan trái sẽ

phủ phía trước đầu tụy và khí trong dạ dày sẽ di chuyển lên phần đứng của dạ
dày giúp quan sát được toàn bộ tụy.

3.3. Phương tiện

- Đầu dò:

+ Đầu dò thông dụng để thăm dò gan- mật, tụy là đầu dò cong (covex) với
tần số 3,5MHz và 5 MHz tùy theo độ gầy béo của bệnh nhân, với trẻ em có

thể sử dụng đầu dò tần số 7,5 MHz. Hiện nay ở một số máy siêu âm đã sử
dụng kỹ thuật đa tần số đầu dò, người khám có thể thay đổi tần số phát của

14