Page 9 - Hóa dược

Chương 1. THUỐC GIẢM ĐAU VÀ THUỐC GIẢM ĐAU
HẠ SỐT CHỐNG VIÊM

MỤC TIÊU HỌC TẬP
1. Trình bày được phân loại và liên quan giữa cấu trúc và tác dụng, cơ chế tác dụng của
nhóm thuốc giảm đau loại opioid.
2. Trình bày được phân loại và cơ chế tác dụng chung của nhóm thuốc giảm đau, hạ sốt,
chống viêm phi steroid.
3. Trình bày được công thức cấu tạo, tên khoa học, phương pháp điều chế (nếu có trong
bài), tính chất lý hoá và ứng dụng các tính chất đó trong pha chế, bảo quản, kiểm
nghiệm các thuốc giảm đau và thuốc giảm đau, hạ sốt, chống viêm trình bày trong
chương. Nêu được tác dụng và công dụng chính của các thuốc này.

MỞ ĐẦU

Đau là một triệu chứng của nhiều bệnh khác nhau giúp cho người bệnh và thầy
thuốc trong việc chẩn đoán bệnh. Trong nhiều trường hợp, triệu chứng đau có thể kéo dài
hoặc trầm trọng tới mức bệnh nhân không thể chịu được dẫn đến choáng hoặc bị sốc. Do
đó việc sử dụng thuốc giảm đau là cần thiết và không thể thiếu.

Thuốc giảm đau là các thuốc có tác dụng làm giảm hoặc làm mất cảm giác đau đớn
cho người bệnh.
Các thuốc giảm đau đầu tiên là những sản phẩm được chiết từ tự nhiên như các cây
cỏ, điển hình là cao opi. Tiếp theo đó là những hoạt chất tinh khiết được chiết từ các cây
cỏ như morphin. Sau đó, khi công nghệ hóa học phát triển, các thuốc có nguồn gốc dẫn
chất của morphin hoặc tổng hợp toàn phần dần dần được đưa ra thị trường.

Hiện nay, hai nhóm thuốc giảm đau chính là nhóm thuốc giảm đau loại opioid và
nhóm thuốc giảm đau hạ sốt chống viêm phi steroid.

1. THUỐC GIẢM ĐAU LOẠI OPIOID

Một trong những loại thuốc giảm đau được dùng lâu đời nhất chính là thuốc phiện
(Opi). Thành phần chính của thuốc phiện là morphin, một alkaloid có tác dụng giảm đau
mạnh và được coi là một opiat điển hình. Sau này rất nhiều dẫn chất của morphin được
bán tổng hợp và tổng hợp và được sử dụng như những thuốc giảm đau tương tự morphin.
Chúng được gọi chung là các thuốc giảm đau opioid.

Thuốc giảm đau loại opioid là các thuốc tác dụng trực tiếp và chọn lọc lên thần
kinh trung ương, làm giảm hoặc mất cảm giác đau một cách đặc biệt. Chúng còn có thể
gây ngủ, gây cảm giác khoan khoái, dễ chịu, do đó dễ dẫn đến tình trạng lệ thuộc hay gây
nghiện. Chính vì vậy, các thuốc giảm đau opioid còn được gọi là thuốc giảm đau gây
nghiện hay thuốc giảm đau trung ương.

1.1. Cấu trúc của morphin
Morphin là một alkaloid mang khung morphinan, có cấu trúc tương đối phức tạp
với nhiều carbon bất đối.
1