Page 177 - Giải phẫu chức năng hệ vận động + hệ thần kinh

3. Nhân đáy não

ở sâu trong chất trắng của mỗi bán cầu, gần vùng cuống đại não đi vào có một
nhóm những khối chất xám gọi là nhân đáy não. Những phần quan trọng là đồi
thị, nhân đuôi và nhân bèo. Đồi thị có chức năng hoàn toàn cảm giác và là chặng
đường các sợi cảm giác đi qua để tới vỏ não.

Vùng ngay dưới đồi thị là vùng dưới đồi. ở đây có một số nhân thực vật làm
cho vùng này trỏ thành trung tâm thực vật quan trọng nhất. Nó chi phối tất cả các
trung khu thực vật vận động và cảm giác của các tạng ở các bộ phận thần kinh
phía dưối; có tác dụng điều hoà nước, nhiệt độ, chuyển hoá các chất, điểu hoà
huyết áp, điều hoà giấc ngủ v.v... Ngoài ra, nó còn có tác dụng đến hoạt động của
các tuyến sinh dục.
N hân đuôi và nhãn bèo tạo thành trung khu của đường vận động dưới vỏ.
Nó kiểm soát sự cường cơ và sự phối hợp các cử động tự động đơn giản. Vì thế, khi
bị tổn thương sẽ gây nên bệnh co cứng cơ (bệnh Parkinson) vối các triệu chứng là
run, rối loạn trương lực cơ, rối loạn cử động và các biểu thị khác của sự rối loạn
chức năng vận động.
Giữa ba nhân chính là một hành lang hẹp qua đó các sợi dẫn đến hay dẫn đi
đều phải băng qua. Dải chất trắng này gọi là bao trong. Đây là chỗ thắt trên
đường dẫn của sợi vận động và cảm giác. Tổn thương các sợi dẫn truyền ở vùng
này đưa đến liệt vận động và cảm giác của phần cơ thể đối diện gọi là liệt bán
thân. Điều này là do các sợi cảm giác bắt chéo ỏ tủy sông và phần lốn sợi vận động
bắt chéo ở hành não, trong khi số còn lại cuối cùng cũng bắt chéo ở mức tủy sống.

D. MÀNG NÃO

Não bộ được bao phủ bởi màng não gồm ba lá giổng như ồ tủy sông. Tuy nhiên,
có sự khác nhau giữa sự sắp xếp của ba lá ở trong và ngoài hộp sọ. Màng nuôi não
giống như màng nuôi tủy, phủ lên bề mặt não bộ và đi sâu vào tất cả các khe rãnh,
mang mạch máu đến vỏ của đại não và tiểu não, cũng như não giữa và não sau.
Màng nhện không giống như ỏ tủy sống, nó dính sát vối màng nuôi bọc lên các hồi
não. Màng cứng của não không dính sát với màng nhện như ở tủy sống mà phân
cách bồi một khoảng rất hẹp gọi là khoang dưối màng cứng. Màng cứng gồm hai
lá. Lá ngoài dính với màng xương bọc mặt trong hộp sọ, do đó không có khoang
ngoài màng cứng. Tuy nhiên, màng cứng có thể bị lóc ra trong trường hợp xuất
huyết ngoài màng cứng do chảy máu từ một trong những động mạch nuôi dưỡng
xương. Lá trong của màng cứng ở vài nơi bị bẻ gập tạo thành những nếp gặp lớn. ở
một vài vùng, lá trong và lá ngoài màng cứng được tách ròi bởi khoang tĩnh mạch
lốn gọi là xoang tĩnh mạch não. Ngoài ra, hai lá dính chặt nhau ở chỗ khác.

176