CẢI TIẾN HỌC LIỆU GIẢNG DẠY THỰC HÀNH MÔN DƯỢC LÝ
BẰNG XÂY DỰNG VIDEO CLIP
Thành viên tham gia: TS. Nguyễn Thị Kim Chi
ThS. Phạm Thị Hương Lý
ThS. Vũ Thị Phương Thảo
ThS. Ninh Bảo Yến
TS. Phan Thị Thanh Tâm
Tóm tắt: Dược lý là một môn học quan trọng trong chương trình đào tạo đối tượng cao đẳng ngành Dược, giúp cho sinh viên hiểu rõ về tác dụng và cơ chế tác dụng của thuốc, tác dụng không mong muốn, độc tính và các tai biến do thuốc. Từ đó người học được rèn luyện các kỹ năng quan trọng trong thực hành hướng dẫn sử dụng thuốc hợp lý. Các thí nghiệm trong Thực hành Dược lý trước đây được tiến hành trực tiếp trên động vật sống gặp rất nhiều khó khăn do nguồn cung cấp động vật, thuốc thí nghiệm…
Vì vậy, để đảm bảo mục tiêu giảng dạy và thực hiện đúng kế hoạch đào tạo, khắc phục khó khăn và chủ động trong việc mua sắm trang vật liệu giảng dạy như: động vật, hóa chất thí nghiệm, và phù hợp với đối tượng người học, việc sử dụng các video clip được thực hiện trong điều kiện chuẩn sẽ giúp cho sinh viên quan sát rõ ràng, chi tiết và đạt hiệu quả học tập cao.
Sáng kiến kinh nghiệm “Cải tiến học liệu giảng dạy thực hành môn dược lý bằng xây dựng video clip” đã đáp ứng mục tiêu: Xây dựng 3 video clip chuẩn cho 4 bài Thực hành Dược lý của đối tượng cao đẳng Dược.
Dược lý là một môn học quan trọng trong chương trình đào tạo đối tượng cao đẳng ngành Dược, cung cấp cho sinh viên kiến thức về tác dụng và cơ chế tác dụng của thuốc, tác dụng không mong muốn, độc tính và các tai biến do thuốc. Từ đó người học được rèn luyện các kỹ năng quan trong trong thực hành hướng dẫn sử dụng thuốc hợp lý.
Để đạt được mục tiêu Thực hành Dược lý, phương pháp giảng dạy truyền thống là tiến hành thí nghiệm trực tiếp trên động vật sống. Tuy nhiên, việc tiến hành thí nghiệm trên động vật gặp rất nhiều khó khăn do nguồn cung cấp động vật, thuốc thí nghiệm…
Vì vậy, để đảm bảo mục tiêu giảng dạy và chủ động thực hiện đúng kế hoạch đào tạo, khắc phục khó khăn trong việc mua sắm trang vật liệu giảng dạy như: động vật, hóa chất thí nghiệm, và phù hợp với đối tượng người học, việc sử dụng các video clip được thực hiện trong điều kiện chuẩn, hoá chất, thuốc nghiên cứu chuẩn và thao tác chuẩn sẽ giúp cho sinh viên quan sát rõ ràng, chi tiết và đạt hiệu quả học tập cao.
Sáng kiến kinh nghiệm “Cải tiến học liệu giảng dạy thực hành môn dược lý bằng xây dựng video clip” nhằm mục tiêu: Xây dựng 3 video clip chuẩn cho 4 bài Thực hành Dược lý của đối tượng cao đẳng Dược.
Đáp ứng được mục tiêu học tập:
- Bài “Đại cương về dược lý”:
1. Nhận biết được tác dụng hiệp đồng của adrenalin và atropin.
2. Giải thích được ý nghĩa của thí nghiệm
- Bài ‘‘Thuốc tác dụng lên thần kinh thực vật”:
1. Nhận biết được tác dụng trên thần kinh thực vật của adrenalin và atropin.
Thuốc tiêm atropin sulfat 0,1%, adrenalin sulfat 0,1%, NaCl 0,9%: Tiêu chuẩn DĐ Việt Nam V [1].
Cân kỹ thuật
Lồng nhốt thỏ
Găng tay Y tế
Khẩu trang Y tế
Lọ đựng thuốc nhỏ mắt
Bơm tiêm 2ml
Máy quay phim
Máy tính xách tay
Máy projector
Bút đánh dấu
Băng dán trắng
Đồng hồ bấm giây
Kéo
Động vật thí nghiệm 1
Thỏ 1 khỏe mạnh: 04 con Cân nặng 1,8 - 2,0 kg
Xem phụ lục 3.
Đáp ứng được mục tiêu học tập của bài:
- Các phản ứng bất lợi của thuốc (ADRs):
1. Nhận biết vị trí tác dụng và độc tính (ADR) trên thần kinh trung ương của MgSO4.
2. Giải thích được ý nghĩa của thí nghiệm.
- Thuốc tác dụng lên thần kinh trung ương:
1. Nhận biết được tác dụng trên thần kinh trung ương của MgSO4.
Dung dịch thuốc MgS04 15%, CaCl2 5%: Đạt tiêu chuẩn DĐ Việt Nam V [1]
Bơm tiêm 1ml
Bơm tiêm 5ml
Thỏ trắng khỏe mạnh: 02 con Cân nặng 1,8 - 2,0 kg
Thỏ nâu khỏe mạnh 02 con Cân nặng 1,8 - 2,0 kg
Đáp ứng được mục tiêu học tập của bài “Đại cương về dược lý”:
1. Nhận biết được tác dụng tại chỗ của thuốc MgSO4 40% dùng đường uống trên ếch.
Dung dịch thuốc MgSO4 40% (5ml/ống), nước cất pha tiêm: Đạt tiêu chuẩn DĐVN V [1]
Chuông thủy tinh nhốt ếch
Bơn tiêm 2ml
Bàn mổ ếch
Dụng cụ phá tủy ếch
Dao mổ
Kẹp nhôm
Chỉ khâu
- Ếch khỏe mạnh: Cân nặng từ 100-150 g
- Số lượng: 02 con
Kỹ thuật viên: 01 người Có trình độ và kỹ thuật để thực hiện
Giảng viên: 02 người Có trình độ chuyên môn phù hợp
Người quay phim : 01 người Có trình độ và kỹ thuật để thực hiện
- Phòng thí nghiệm 14, tầng 4 nhà A trường cao đẳng Y tế Hà Nội.
- Tiêu chuẩn phòng thí nghiệm: Đảm bảo vô khuẩn
Tác dụng trên thần kinh thực vật của adrenalin và atropin (Thí nghiệm trên thỏ về tác dụng và tác dụng hiệp đồng của adrenalin 0,1% và atropin sulfat 0,1%).
Cả 3 video clip đều đạt 100% tiêu chí trong tiêu chuẩn đã đề ra.
TT
Video clip
Tỉ lệ đạt (n, %)
1
Video clip 1
16/16 (100%)
2
Video clip 2
15/15 (100%)
3
Video clip 3
17/17 (100%)
Tổng
48/48 (100%)
Nhóm 1: gồm các lớp DS7a 17-27 được thí nghiệm trên động vật sống.
Nhóm 2 : gồm các lớp DS7a 1-15 được xem các thí nghiệm trên video clip.
Có sự khác biệt rõ rệt về điểm giữa 2 nhóm (p<0,05).
Kết quả
Điểm TB (X ± SD)
p
Nhóm 1 (n = 347)
4,4 ± 1,69
0,0000000001
Nhóm 2 (n = 269)
6,09 ± 2,04
- Việc áp dụng video clip thí nghiệm trong một số bài thực hành Dược lý đã đạt mục tiêu giảng dạy và phù hợp với đối tượng cao đẳng Dược.
- Giúp nhà trường chủ động, không lệ thuộc việc mua bán vật tư, trang thiết bị tập trung trong các thời điểm của năm học khi một số lớp phải xáo trộn bài học do không cung cấp kịp thời.
- Việc quan sát thí nghiệm qua video clip trong một số bài thực hành và nhận thấy kết quả tích cực từ phía giảng viên và sinh viên.
- Tiết kiệm chi phí cho việc mua động vật, hóa chất thí nghiệm.
- Bộ môn đề xuất phương án sửa đổi chương trình đào đạo môn Dược lý phần thực hành cho phù hợp với đối tượng cao đẳng Dược.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế (2018), Dược điển Việt Nam V. NXB Y học, Hà Nội.
2. Bộ Y tế (2017), Hướng dẫn Luật dược 54/2017/NĐ-CP thuốc nguyên liệu làm thuốc phải kiểm soát đặc biệt, Thông tư 20/2017/TT-BYT.
3. Đại học Y Hà nội - Bộ môn Dược lý (2017), Giáo trình thực hành Dược lý (Tài liệu lưu hành nội bộ).
4. Trường cao đẳng Y tế Hà Nội (2018), Giáo trình thực hành Dược lý (Tài liệu lưu hành nội bộ).
5. Trường cao đẳng Dược TƯ Hải dương (2017), Giáo trình thực hành Dược lý (Tài liệu lưu hành nội bộ).
Summary
IMPROVING TEACHING MATERIALS FOR PRACTICING PHARMACOLOGY BY DEVELOPING VIDEO CLIPS
Pharmacology is an important subject in the program of training college subjects in Pharmacy, helping students to understand the effects and mechanisms of drug action, undesirable effects, toxicity and catastrophe due to medicine. From there learners can train important skills in practicing rational use of drugs. Previous experiments in Pharmacological Practice were conducted directly on live animals facing many difficulties due to the supply of animals, experimental drugs ...
Therefore, in order to ensure the teaching objectives and implement the training plan, overcome difficulties and be proactive in purchasing teaching materials such as animals, laboratory chemicals, and suitable for In terms of learners, the use of video clips in standard conditions will help students to observe clearly, in detail and achieve high learning efficiency.
The innovation initiative of "Improving teaching materials for practicing pharmacology by developing video clips" has met the following objectives: Developing 3 standard video clips for 4 Pharmacological Practice exercises of College of Pharmacy subjects.