Hiện nay, sự phát triển của Internet và công nghệ số đã mang đến nhiều cơ hội học tập, giải trí và giao lưu cho các học sinh, sinh viên. Tuy nhiên, cùng với đó là sự gia tăng của các hình thức lừa đảo trên không gian mạng, với thủ đoạn ngày càng tinh vi và nhắm đến các đối tượng dễ bị tổn thương như học sinh, sinh viên. Kẻ xấu thường lợi dụng sự thiếu kinh nghiệm và tò mò của các em để thực hiện các hành vi lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản và đánh cắp thông tin cá nhân.

Bài tuyên truyền này nhằm giúp các học sinh, sinh viên nhận diện các nguy cơ, hiểu rõ các chiêu trò lừa đảo phổ biến, và trang bị các kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ mình trước những mối đe dọa từ không gian mạng.

I. Thủ đoạn lừa đảo của đối tượng

1. Giả mạo cơ quan chức năng gọi điện điều tra

Đối tượng lừa đảo tự xưng là cán bộ Công an, Viện kiểm sát hoặc Tòa án, gọi điện thông báo rằng nạn nhân có liên quan đến một vụ án lớn. Sau khi hăm dọa, chúng yêu cầu nạn nhân chuyển tiền “để phục vụ điều tra” vào tài khoản của chúng, sau đó chiếm đoạt.

Ảnh minh họa

Thậm chí, các đối tượng dùng sim điện thoại rác tiến hành gọi điện giả danh lực lượng Công an xã, phường, cán bộ Đội Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội yêu cầu người dân cài đặt, kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNeID do bị lỗi hệ thống. Để tạo lòng tin, đối tượng đọc số CCCD, nơi cư trú, thông tin các thành viên trong gia đình, Sau đó đối tượng gửi đường dẫn (link) qua các ứng dụng mạng xã hội như Zalo, facebook... để hướng dẫn người dân truy cập đường dẫn (link) phần mềm VNeID giả mạo có giao diện gần giống với ứng dụng VNeID thật, rồi hướng dẫn người dân cung cấp các thông tin cá nhân như: Dấu vân tay, chụp ảnh CCCD, đọc mã OTP...được gửi về qua điện thoại. Lúc này các đối tượng lừa đảo sẽ chiếm quyền sử dụng điện thoại, kiểm soát được các ứng dụng tài khoản ngân hàng và thực hiện lệnh chuyển tiền trên điện thoại của người dân để chiếm đoạt lấy hết tiền trong tài khoản ngân hàng.

2. Giả dạng shipper lừa tiền và cài mã độc vào điện thoại

Các đối tượng giả dạng shipper, yêu cầu nạn nhân thanh toán phí hoặc gửi liên kết yêu cầu tải ứng dụng để “quản lý đơn hàng”, “quản lý thành viên”. Tuy nhiên, ứng dụng này chứa mã độc, đánh cắp thông tin cá nhân và tài khoản ngân hàng của nạn nhân để chiếm đoạt tiền.

Ảnh minh họa

3. Lừa làm nhiệm vụ nhận hoa hồng cao

Đối tượng lừa đảo dụ dỗ nạn nhân tham gia làm “nhiệm vụ” để nhận hoa hồng cao, ban đầu là các khoản tiền nhỏ để lấy lòng tin. Sau khi nạn nhân đã tin tưởng và nạp vào khoản tiền lớn hơn, chúng bắt đầu khóa tài khoản hoặc yêu cầu nộp thêm tiền mới có thể rút. Càng nộp thêm, nạn nhân càng mất trắng.

4. Giả mạo làm bạn gái dụ dỗ chat sex để tống tiền

Sử dụng công nghệ AI deepfake, các đối tượng giả danh làm nữ trên mạng xã hội, chat video call với hình ảnh người thật, thời gian thực. Sau khi tạo được lòng tin, chúng khai thác các thông tin cá nhân và mối quan hệ của nạn nhân. Cuối cùng, các đối tượng dọa phát tán các hình ảnh hoặc video nhạy cảm để tống tiền, gây áp lực lớn đến nạn nhân.

5. Tạo lập trang (Fanpage), hội nhóm mạng xã hội giả mạo doanh nghiệp du lịch, bán vé máy bay để lừa tiền đặt cọc

Các đối tượng lập fanpage giả mạo tên, logo, hình ảnh của các công ty du lịch hoặc hãng bán vé máy bay lớn, đăng các chương trình khuyến mãi hấp dẫn, giảm giá vé máy bay, tour du lịch để thu hút khách hàng. Khi có người liên hệ, chúng yêu cầu đặt cọc tiền hoặc thanh toán trước qua chuyển khoản để giữ chỗ với mức giá ưu đãi. Sau khi nhận được tiền, chúng ngay lập tức chặn liên lạc hoặc xóa fanpage, khiến nạn nhân không thể liên hệ để đòi lại tiền.

 

Ảnh minh họa

6. Gửi link giả mạo để đánh cắp thông tin ngân hàng

Đối tượng gửi tin nhắn SMS giả mạo ngân hàng, yêu cầu nạn nhân nhấp vào đường link giả và cung cấp thông tin tài khoản, mã OTP hoặc thông tin thẻ. Sau đó, chúng chiếm đoạt tiền từ tài khoản của nạn nhân mà không để lại dấu vết.

Ảnh minh họa

7. Thủ đoạn chuyển nhầm tiền vào tài khoản

Đối tượng cố tình chuyển một khoản tiền nhỏ vào tài khoản của nạn nhân, sau đó liên hệ yêu cầu trả lại số tiền “nhầm” với khoản lãi cắt cổ. Nếu nạn nhân không trả, chúng sử dụng các chiêu trò quấy rối, đe dọa, tạo áp lực để đòi nợ với lãi suất cao.

8. Kêu gọi đầu tư tài chính, tiền ảo với lợi nhuận cao

Các đối tượng lập website, ứng dụng đầu tư tài chính giả mạo với giao diện hấp dẫn, hứa hẹn lãi suất cao và dễ dàng rút vốn. Ban đầu, chúng trả “tiền lời” đầy đủ, nhưng khi nạn nhân nạp thêm tiền lớn hơn, chúng lập tức chặn tài khoản và chiếm đoạt toàn bộ số tiền.

 

Ảnh minh họa

9. Mạo danh dịch vụ hỗ trợ lấy lại tiền đã bị lừa

Đối tượng lập tài khoản giả danh dịch vụ “lấy lại tiền” và quảng cáo rằng có thể giúp những người từng bị lừa đảo. Sau khi thu “phí dịch vụ”, chúng biến mất và cắt đứt liên lạc với nạn nhân, khiến họ mất thêm một khoản tiền.

10. Bán thuốc đặc trị giả trên mạng xã hội

Đối tượng quảng cáo thuốc “thần dược” với công dụng chữa trị các bệnh nặng như ung thư, với giá cao nhưng không có nguồn gốc rõ ràng. Các chiêu trò như “giảm giá đặc biệt” hoặc ưu đãi cho người già và người bệnh được dùng để đánh vào tâm lý của người mua.

11. Lừa đảo đi học tập và xuất khẩu lao động, du lịch miễn thị thực

Đối tượng giả danh các đơn vị tuyển dụng đi học tập và làm việc tại nước ngoài, làm visa, xuất khẩu lao động, đưa ra các lời hứa về “chi phí thấp”, “không cần hồ sơ phức tạp”. Sau khi nhận tiền từ nạn nhân, chúng biến mất mà không hoàn tất thủ tục nào cho nạn nhân.

Thời gian gần đây đã xuất hiện thủ đoạn lừa đảo tinh vi khi kẻ gian giả danh trường học, gửi công văn giả mạo thông báo sinh viên trúng tuyển chương trình trao đổi quốc tế. Sau đó, những đối tượng này yêu cầu gia đình chuyển tiền (lên đến 300 triệu đồng) vào tài khoản cá nhân của sinh viên để “chứng minh tài chính”, kèm theo lý do cần gấp.

12. Giả danh tặng quà từ người nước ngoài quen qua mạng

Các đối tượng thường tự nhận là người nước ngoài, tạo dựng mối quan hệ qua mạng xã hội với nạn nhân, sau đó hứa gửi quà hoặc tiền. Để nhận quà, nạn nhân được yêu cầu thanh toán “phí vận chuyển” hoặc “thuế nhập khẩu” vào tài khoản do đối tượng cung cấp. Sau khi nhận tiền, chúng chiếm đoạt và cắt đứt liên lạc.

13. Chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội để mượn tiền

Một chiêu lừa không mới nhưng rất phổ biến. Các đối tượng chiếm đoạt tài khoản Facebook, Zalo của nạn nhân rồi nhắn tin mượn tiền từ bạn bè, người thân của họ. Chiêu trò này đánh vào sự cả tin của những người gần gũi với chủ tài khoản.

Ảnh minh họa

14. Thông báo trúng thưởng xe máy, điện thoại giá trị cao

Đối tượng gửi tin nhắn cho nạn nhân thông báo trúng thưởng xe máy, điện thoại, hoặc tiền mặt lớn. Để nhận thưởng, nạn nhân phải nộp “phí thủ tục” qua thẻ cào hoặc chuyển khoản, nhưng thực tế chỉ là cái bẫy để chiếm đoạt tiền.

*Khuyến cáo từ cơ quan chức năng:

Trước các chiêu thức lừa đảo qua Internet và điện thoại ngày càng tinh vi, cơ quan chức năng khuyến cáo người dân:

• Không cung cấp thông tin cá nhân: Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP qua tin nhắn hoặc cuộc gọi không xác định.
• Xác minh kỹ thông tin: Kiểm tra kỹ trước khi nhấp vào link lạ, không tin tưởng những lời mời gọi nhận quà hoặc lời hứa lợi nhuận cao.
• Xác minh thông tin từ các kênh chính thức: Truy cập vào trang web chính thức hoặc các kênh xác thực của các công ty du lịch, hãng hàng không trước khi chuyển tiền đặt cọc.
• Tránh giao dịch qua các fanpage không rõ ràng: Không nên tin vào các fanpage có dấu hiệu không minh bạch, thiếu thông tin liên hệ rõ ràng, hoặc có địa chỉ và số điện thoại không khớp với thông tin từ trang chính thức của doanh nghiệp.
• Cẩn trọng khi cài đặt ứng dụng: Chỉ cài đặt ứng dụng từ kho ứng dụng uy tín, tránh tải phần mềm từ các đường link lạ.

• Liên hệ ngay với cơ quan chức năng nếu nghi ngờ có dấu hiệu lừa đảo, sinh viên cần liên hệ ngay cơ quan Công an gần nhất hoặc Giáo viên chủ nhiệm hoặc các số điện thoại sau để được tư vấn, hướng dẫn:

- Thầy Đinh Quốc Khánh- Trưởng phòng CTSV (Số điện thoại 0913230889)

- Thầy Vũ Đình Sơn- Phó trưởng phòng CTSV (Số điện thoại: 0983820782)

- Cô Nguyễn Thị Hồng Minh- Bí thư Đoàn Thanh niên trường (Số điện thoại: 0983014019).

• Liên hệ ngay với cơ quan chức năng nếu có nghi ngờ có dấu hiệu lừa đảo người dân cần liên hệ ngay cơ quan Công an gần nhất để được tư vấn, hướng dẫn.

Người viết bài: Đinh Quốc Khánh